Prawo finansowe normuje gospodarkę finansową państwa i reguluje następujące kwestie:

• przygotowanie i uchwalanie budżetu państwa ( prawo budżetowe )
• finansowanie działalności państwa w jej różnych formach ( gospodarka finansowa )
• zagadnienia podatkowe dotyczące osób fizycznych i prawnych ( prawo podatkowe )

Działy prawa finansowego

• prawo budżetowe ,
• prawo finansowe jednostek samorządu terytorialnego,
• prawo dewizowe ,
• prawo celne ,
• prawo podatkowe :
  • ogólne,
  • szczególne;
• publiczne prawo bankowe ,
• międzynarodowe prawo finansowe,
• prawo rynku finansowego:
  • rynek kapitałowy ,
  • rynek bankowy,
  • rynek ubezpieczeniowy.

Zarówno prawo podatkowe jak i prawo celne zaliczane są do kategorii prawa daninowego.

Dawniej prawo finansowe było częścią prawa administracyjnego , obecnie uważane jest za samodzielną gałąź prawa . Określane jest także jako "dyscyplina pogranicza". Nie jest skodyfikowana w kompleksowej regulacji normatywnej. Regulacje znajdują się w licznych ustawach związanych z poszczególnymi działami prawa finansowego. Ponadto niektóre przepisy umieszczone są w źródłach prawa dotyczących innych gałęzi (np. Konstytucja RP - art. 216-227).

Norma prawa finansowego

Budowa normy prawa finansowego nie odbiega od typowej normy prawnej .

• norma może zawierać powołanie aktu normatywnego , z którego wynika jej obowiązywanie (tak będzie w przypadku aktów normatywnych rangi podustawowej ,
• określenie stanu faktycznego, czyli hipoteza uzasadniająca zastosowanie normy,
• dyspozycja (reguła powinnego zachowania się), na którą z kolei składa się:

• przedmiot normy – określone zachowanie się stanowiące uprawnienie jednego podmiotu, a z drugiej strony zobowiązanie innego podmiotu.
• podmiot normy – czynny (uprawniony) albo bierny (zobowiązany)

• na końcu występuje sankcja normy.

Norma prawa finansowego jest normą dwustronną, imperatywno–atrybutywną, czyli taką, która określa uprawnienia i przysługujące im zobowiązania.

Prawo finansowe a prawo prywatne

Istnieją trzy podstawowe różnice między prawem finansowym a prawem prywatnym:

• cel: dobro publiczne / dobro jednostki
• sposób regulacji: władczość (przymus państwowy) / równorzędność stron umowy
• pozycja prawna podmiotów: represyjność przepisów i sankcje / sankcje tylko z umowy cywilnoprawnej

Literatura

• prof. Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń 2005, .
• prof. Andrzej Gomułowicz, prof. Jerzy Małecki, Polskie prawo finansowe, Lexis Nexis, 2006, .
• prof. Zbigniew Ofiarski, Prawo finansowe, C.H. Beck, .

Zobacz też

• budżet państwa
• deficyt budżetowy
• dług publiczny
• gospodarstwo pomocnicze
• jednostka budżetowa
• płynność finansowa
• prawo bankowe
• prawo celne
• prawo podatkowe
• zakład budżetowy