|
akt normatywny
akt normatywny - to akt prawny, w którym zawarte są normy prawne. Akty normatywne są w naszym systemie prawa podstawowymi źródłami prawa. Stanowione są przez organy państwa upoważnione do tego w Konstytucji, w przewidzianym przez prawo trybie. Ponadto Konstytucja określa jaką formę przyjmują akty normatywne, np. ustawa, rozporządzenie czy uchwała. Poszczególne źródła prawa różnią się od siebie tym, że wydawane są przez różne organy państwowe, w różnym trybie i regulują odmienny zakres stosunków. W wyniku tego rola i znaczenie poszczególnych źródeł prawa są różne. Niektóre z nich mają charakter nadrzędny w stosunku do innych. O miejscu w hierarchii ważności poszczególnych źródeł prawa decyduje to, od jakiego organu pochodzą, a także zakres i ranga spraw, jakie za pomocą danego źródła powinny być regulowane. W Polsce źródłem prawa zajmującym w hierarchii miejsce naczelne jest ustawa, ponieważ pochodzi od Sejmu a przedmiotem uregulowań ustawowych są sprawy najważniejsze. W związku z tym żaden inny akt normatywny, hierarchicznie niższy nie może być z ustawą sprzeczny. W związku z tym źródła prawa tworzą określony system, który w ogólnych zarysach określony jest w Konstytucji. Określając zakres kompetencji poszczególnych organów państwowych, Konstytucja określa jednocześnie, jakie akty normatywne, w jakiej formie i jakim zakresie mogą być przez poszczególne organy wydawane. Ponadto Konstytucja określa również wzajemny stosunek źródeł prawa, a więc przesądza ich hierarchię.
Źródłami prawa wymienionymi w konstytucji są ustawy, rozporządzenia, uchwały i zarządzenia. Konstytucja w systemie źródeł prawa zajmuje miejsce szczególne, jest bowiem ustawą zasadniczą. Uchwalanie Konstytucji należy do kompetencji Zgromadzenia Narodowego, przyjmuje ją zaś Naród w drodze referendum konstytucyjnego. Szczególne znaczenie Konstytucji wynika przede wszystkim z przedmiotu jej unormowań. Reguluje ona podstawy ustroju politycznego i społeczno – gospodarczego państwa, strukturę i zakres działania naczelnych organów państwowych, a także podstawowe prawa i obowiązki obywatelskie. Szczególna rola Konstytucji wynika także z faktu, że określa ona hierarchię pozostałych źródeł prawa. Żaden akt normatywny nie może być sprzeczny z Konstytucja.
Ważne miejsce w systemie źródeł prawa zajmuje ustawa, uchwalana przez Sejm z udziałem Senatu. Ustawami regulowane są istotne zagadnienia o charakterze politycznym, społecznym i gospodarczym (pn. prawa i obowiązki obywateli, podatki). Inne akty normatywne muszą być zgodne z ustawami i wydawane są z reguły na podstawie ustaw i w celu ich wykonania. Obok ustaw, będących podstawową formą działalności Sejmu, zarówno Sejm jak i Senat mogą wydawać uchwały. Uchwały zwykle nie maja charakteru normatywnego, lecz są aktami dotyczącymi pojedynczej, konkretnej sprawy (np. uchwała o udzielenie bądź nie udzielenie absolutorium dla rządu).
Aktami normatywnymi organów wykonawczych są rozporządzenia i zarządzenia. Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi przez Prezydenta, Radę Ministrów, Premiera oraz członków rządu. Z kolei zarządzenia mogą być wydawane przez Prezydenta, przez poszczególnych ministrów oraz przez kierowników urzędów centralnych (np. Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego). Zarządzenia – w odróżnieniu od uchwał – pochodzą od organów jednoosobowych. Od rozporządzeń różni je to, że nie zawsze są źródłami prawa, oraz to, że w porównaniu z rozporządzeniami zwykle dotyczą spraw mniejszej wagi bądź spraw o węższym zakresie.
Ogłaszanie aktów normatywnych
Warunkiem przestrzegania i stosowania prawa przez organy państwowe, urzędy, instytucje i obywateli jest jego znajomość. Temu celowi służy publikacja aktów prawnych. Podstawowymi organami promulgacyjnymi, czyli organami przeznaczonymi do publikowania (ogłaszania) aktów normatywnych są Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej (DzU) oraz Monitor Polski (MP). W Dzienniku Ustaw ogłaszane są ustawy, rozporządzenia, umowy międzynarodowe, natomiast w Monitorze Polskim – uchwały i zarządzenia. Budowa aktu normatywnego: Akt normatywny składa się z mniejszej lub większej liczby zdań, stanowiących wypowiedź normatywną. Czasem zawarte w akcie prawnym normy poprzedzone są preambułą (wstępem), w której ustawodawca wyjaśnia cel danego aktu. Poszczególne przepisy ujęte są w formie artykułów lub paragrafów, które mogą być dalej podzielone na ustępy, punkty oraz litery. Obszerne akty normatywne (np. kodeksy) podzielone są zwykle na księgi, tytuły, działy i rozdziały. Akty prawne o charakterze wykonawczym muszą powoływać się na wstępie na upoważnienie do ich wydania, zawarte w delegacji ustawowej. Na końcu aktu normatywnego bywa zamieszczana specjalna klauzula, uchylająca w całości lub w części akty prawne poprzednio obowiązujące. Klauzula taka nosi nazwę klauzuli derogacyjnej.
Inne hasła zawierające informacje o "akt normatywny":
Ukaz
...
Stanisław Narutowicz
...
Antanas Smetona
...
Klasztor w Pożajściu
...
Wittenberga
...
Akcja (prawo)
...
1986
...
Wojciech Bogusławski
...
Benvolio
...
Musical
...
Inne lekcje zawierające informacje o "akt normatywny":
144 I wojna światowa. Rewolucja w Rosji (plansza 13)
...
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
131 Powstanie kościuszkowskie i III rozbiór Polski (plansza 5)
...
|
