Kopuła Bazyliki Św. Piotra na Watykanie

Wnętrze kopuły

Kopuła – sklepienie o kształcie czaszy , półkoliste, półeliptyczne, ostrołukowe lub cebulaste, oparte na murze lub bębnie budowane nad pomieszczeniami o planie kolistym, eliptycznym albo wielobocznym za pośrednictwem pendentywów lub tromp .

Do budowy kopuł używano ciosów kamiennych lub cegieł w kształcie klina ( klińców ). Obecnie do konstrukcji kopuł używa się stali lub żelbetu . Sklepienna część kopuły nazywana jest czaszą, a widoczna z wnętrza podniebieniem .

W okresie renesansu wprowadzono kopuły dwuwarstwowe o warstwach połączonych żebrami . Powierzchnia, widoczna od strony wewnętrznej często jest wzbogacona przez wprowadzenie dodatkowych poziomych pasów, kasetonów , zdobiona malarsko lub rzeźbiarsko ( sztukateria ).

Jej wnętrze bywa doświetlane oknami umieszczonymi bezpośrednio w czaszy, bębnie lub za pośrednictwem latarni – nadbudówki w postaci wieżyczki wieńczącej kopułę. Kopuły stosuje się w budownictwie i architekturze od starożytności do czasów współczesnych.

Przykłady kopuł:

• Panteon na Polu Marsowym w Rzymie , kopuła o średnicy 43,3 m (zbudowany w 125 roku n.e. , na miejscu prostokątnej świątyni z 27 roku p.n.e. , zniszczonej przez pożar na początku II wieku
• Hagia Sofia – Stambuł , kopuła o średnicy 32,6 m, wysokości 52,0 m, (wzniesiona w latach 532 - 562 )
• kopuła katedry Santa Maria del Fiore we Florencji o rozpiętości 45,4 m, zaprojektowana przez Filippo Brunelleschiego , zbudowana w latach 1420 - 36
• kopuła Bazyliki Św. Piotra w Rzymie , kopuła o średnicy wewnętrznej 42,0 m, wysokości 52,0 m zaprojektowana w 1547 r. przez Michała Anioła

Źródła

• Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, ss. 78, 79. . 

Zobacz też

• Kopuła pozorna
• Kopuła fałszywa