Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Bazylika św. Piotra na Watykanie

Bazylika św. Piotra na Watykanie

Na mapach: 41°54'08″N 12°27'12″E / 41.90222, 12.45333

Bazylika św. Piotra na Watykanie ( wł. San Pietro in Vaticano) – zbudowana w latach 1506 - 1626 rzymskokatolicka bazylika na placu św. Piotra na Watykanie .

To drugi co do wielkości kościół na świecie (powierzchnia: 23 000 m²; większą świątynią jest tylko Bazylika Matki Boskiej Królowej Pokoju w Jamusukro powierzchnia: 30000 m²) i jedno z najważniejszych świętych miejsc chrześcijaństwa .

Wedle tradycji bazylika stoi na miejscu ukrzyżowania i pochówku św. Piotra , uznawanego za pierwszego papieża – jego grób leży pod głównym ołtarzem. W bazylice i w jej podziemiach znajdują się także groby innych papieży, w tym Jana Pawła II .

Spis treści

Historia budowli

Figura św. Piotra we wnętrzu bazyliki
Wnętrze Bazyliki św. Piotra
Watykan – św. Jan na medalionie pod kopułą bazyliki
Widok wnętrza kopuły
Kolumnada Berniniego na Placu św. Piotra
Detal attyki – Kolumnada Berniniego
Widok na Bazylikę św. Piotra z Mostu św. Anioła

Bazylika wczesnochrześcijańska

Bazylika została zbudowana przez Konstantyna Wielkiego ok. 324 r. jako świątynia memorialna nad grobem świętego Piotra . Była to duża (122,0 x 64,0 m), pięcionawowa bazylika zakończona poprzeczną nawą – transeptem z przylegającą do niej absydą w osi nawy głównej. Od wschodu poprzedzało ją duże atrium z fontanną umieszczoną w jego części centralnej (z fontanny zachowała się rzeźba szyszki pinii umieszczona w niszy na dziedzińcu Szyszki na Watykanie ).

Bazylika, położona poza murami Rzymu , stała się miejscem pielgrzymek dla wyznawców chrześcijaństwa. Po jej ograbieniu przez arabskich piratów (w 846 ) papież Leon IV podjął decyzję o otoczeniu bazyliki i przylegających do niej budynków murem obronnym . W ten sposób powstało tzw. "miasto leonowe".

Nowa bazylika

Na początku XVI wieku , papież Juliusz II , podjął decyzję o zburzeniu grożącej zawaleniem bazyliki z czasów Konstantyna i zbudowaniu w tym miejscu nowej świątyni. Zadanie powierzył Donato Bramantemu , który zaprojektował świątynię na planie centralnym krzyża greckiego z kopułą nad przecięciem naw. Budowę rozpoczęto w 1506 r. Po śmierci Bramantego ( 1514 ), budowę kontynuował Rafael wraz z pomocnikiem Bramantego – Guliano da Sangallo. Rafael zaproponował zmianę w projekcie z planu centralnego na bazylikę z podłużną nawą główną. Prace przerwała jego przedwczesna śmierć w 1516 r. Na jego miejsce pojawił się Baldassare Peruzzi , który ponownie zmienił koncepcję bazyliki, wracając do układu budowli centralnej. Musiał się również zmierzyć z innym problemem – układ kolumn pod kopułą okazał się być zbyt słabym i zaczął pękać. Peruzzi rozwiązał to przez pogrubienie kolumn i dostawienie dodatkowych filarów. Niestety i jego kariera, jako budowniczego bazyliki św. Piotra kończy się dość szybko, a dokładniej w 1527 Sacco di Roma , gdy to fundusze przeznaczone na konstrukcje kościelne mocno ubożeją. Po kilku miesiącach budowniczym zostaje Antonio da Sangallo. Sangallo młodszy chce jednak zmienić koncepcję bazyliki, wydłużając całość w jedną stronę, oraz wprowadzeniem elewacji dwu-wieżowej.

Kolejną osobą odpowiedzialną za budowę bazyliki został Michał Anioł ( 1546 ), który stworzył nowy (i w znacznym stopniu ostateczny) późnorenesansowy projekt kościoła, mający najwięcej wspólnego z projektem Bramantego z 1505 r. W porównaniu z Bramantem projekt Michała Anioła cechuje większa zwartość i jednolitość planu oraz monumentalizm elewacji, zdradzający związki z architekturą starożytnego Rzymu. Po objęciu kierownictwa Michał Anioł rozpoczął budowę trzech absyd i kopuły. Prace prowadził do śmierci, czyli do 1564 r. W tym czasie ukończono budowę absydy z lewej strony bazyliki oraz bęben kopuły.

Dzieło Bramantego, Rafaela i Michała Anioła było kontynuowane przez architektów Pirro Ligorio , Vignolę , Giacomo della Porta (który w 1590 ukończył kopułę według projektu Michała Anioła), Domenico Fontana , Giovanni Fontana i Carlo Maderno (od 1605 ). Ten ostatni na polecenie papieża Pawła V zmienił plan kościoła na krzyż łaciński dobudowując podłużną nawę od wschodu oraz zaprojektował obecną fasadę od strony placu św. Piotra, utrzymaną w duchu baroku .

Bazylika św. Piotra została konsekrowana 18 listopada 1626 przez papieża Urbana VIII . Przez wiele lat był to największy kościół chrześcijański.

Wymiary bazyliki

  • długość zewnętrzna - ponad 211,00 m;
  • długość wewnętrzna - 186,00 m;
  • długość nawy poprzecznej - 137,50 m;
  • szerokość nawy głównej - 27,00 m
  • wysokość nawy głównej - 46,00 m.

Wymiary kopuły

  • ciężar całkowity - ok. 14000 ton;
  • wysokość zewnętrzna (od poziomu ulicy do wierzchołka krzyża na kopule) - 133,30 m;
  • wysokość wewnętrzna (od posadzki do brzegu latarni): 117,57 m;
  • średnica zewnętrzna - 58,90 m;
  • średnica wewnętrzna: m 41,50[1]

Wnętrze bazyliki

Przedsionek

Kościół poprzedza przedsionek, którego głębokość wynosi 13,0 m. Front kościoła to 13,0 m fasada przedsionka zaprojektowana przez Carlo Maderno . Nad wejściem znajduje się sala połączona z pałacem papieskim. Z środkowego balkonu tej sali nowo wybrany papież udziela błogosławieństwa Urbi et Orbi – Miastu i Światu. Fasadę wieńczą rzeźby przedstawiające 11 apostołów (brakuje tylko św. Piotra), Jana Chrzciciela oraz ustawiona w części centralnej, figura Chrystusa. Na sklepieniu przedsionka, w środkowej części, umieszczono mozaikę Giotta Navicella pochodzącą z pierwszej bazyliki. Mozaika przedstawia Chrystusa ratującego łódź apostołów na wzburzonym morzu.

Z przedsionka do wnętrza bazyliki prowadzi pięcioro drzwi, z których środkowe ozdobione płaskorzeźbami z scenami z życia i śmierci św. Piotra zostały wykonane na polecenie Eugeniusza IV , w XV wieku przez Filarete do pierwszej bazyliki. Drzwi skrajne po prawej stronie to Święta Brama otwierana z okazji roku świętego . Zdobią je płaskorzeźby z scenami z Ewangelii oraz przedstawienie otwarcia Bramy w 1950 r. przez papieża Piusa XII . (Brama została wykonana przez Vico Consorti na zamówienie Piusa XII o otwarta po raz pierwszy 24 grudnia 1949 ). Brama od strony bazyliki jest niewidoczna, zasłania ją mur, który zostanie zburzony a brama otwarta dopiero po ogłoszeniu kolejnego jubileuszu roku świętego. Drzwi skrajne po lewej stronie to Brama Śmierci, wykonana przez Giacomo Manzu w 1964 .

Część centralna

W centralnej części kościoła, pod kopułą, znajduje się ołtarz główny, tzw. papieski, nad nim wykonany z brązu barokowy baldachim zaprojektowany przez Berniniego na polecenie papieża Urbana VIII . Brąz do wykonania konfesji św. Piotra pochodzi z belkowania przedsionka rzymskiego Panteonu . Cztery kolumny podtrzymujące baldachim o wysokości 28,0 m mają charakterystyczne dla baroku skręcone trzony . Ołtarz znajduje się ok. 7,0 m nad grobem św. Piotra (według badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 1939 - 1950 ). Od ołtarza prowadzi zejście do Krypty św. Piotra (niedostępne dla zwiedzających). Cztery masywne filary podtrzymują kopułę o średnicy 42 m. Jej wnętrze podzielone zostało na ułożone promieniście pola i ozdobione mozaikami Cavaliera d'Arpino. Z poziomu posadzki najwyraźniej widoczne są podobizny czterech ewangelistów znajdujące się na pendentywach . We wnętrzu latarni wieńczącej kopułę zbudowany został balkon dostępny dla zwiedzających.

Po prawej stronie ołtarza papieskiego znajduje się XIII-wieczny brązowy posąg Błogosławiącego św. Piotra, dzieło Arnolfo di Cambio . W niszach filarów podtrzymujących kopułę umieszczono figury świętych: Longina, Heleny (matki Konstantyna Wielkiego ), Weroniki i Andrzeja Apostoła . Pod figurami św. Longina i św. Andrzeja znajdują się zejścia do Grot Watykańskich, w których znajdują się sarkofagi papieskie i kaplice. W krypcie konfesji św. Piotra widoczny jest grób św. Piotra.

W absydzie kończącej część prezbiterialną , w otoczeniu pomników Pawła III i Urbana VIII znajduje się ołtarz zwany Katedrą św. Piotra. W centralnej jego części umieszczono brązowy tron (katedrę), w którego wnętrzu umieszczono drewniany tron pochodzący z przełomu XII-XIII wieku (jak ustalono podczas badań wykonanych w 1974  r.). Według tradycji miał to być jednak tron używany przez samego św. Piotra. Katedrę otaczają rzeźby przedstawiające ojców kościoła: św. Ambrożego , św. Augustyna , św. Atanazego i św. Jana Złotoustego . Powyżej umieszczono witraż wyobrażający Ducha Świętego. Ołtarz został wykonany w 1665 przez Berniniego.

Nawę główną bazyliki przekrywa sklepienie kolebkowe ozdobione kasetonami . Na posadzce zaznaczono długość największych kościołów chrześcijańskich. W połowie długości nawy widnieje odległość 103,5 m odnosząca się do jedynego, uhonorowanego w ten sposób, polskiego kościoła – Bazyliki Mariackiej Wniebowzięcia NMP w Gdańsku .

Obejście

Ramiona transeptu z prezbiterium łączy obejście. Po lewej stronie umieszczony jest monumentalny pomnik modlącego się Aleksandra VII . Poniżej umieszczono symboliczne postacie uosabiające m.in. śmierć i prawdę . Jest to dzieło Berniniego.

W głębi obejścia, na prawo od nagrobka Aleksandra VII, znajduje się ołtarz pochodzący z pierwszej, konstantyńskiej bazyliki, z postacią Matki Boskiej, Matki Kościoła. Tytuł ten został nadany w 1964 r. przez Pawła VI . Dalej płaskorzeźba ołtarza z połowy XVII wieku przedstawiająca Attylę pod Rzymem. Jest to ołtarz Leona Wielkiego , pierwszego papieża pochowanego w bazylice konstantyńskiej.

Kaplice

Do naw bocznych przylegają liczne kaplice. W pierwszej od wejścia po prawej stronie kościoła jest umieszczona Pietà watykańska . Od czasu uszkodzenia rzeźby przez szaleńca osłania ją kuloodporna szyba. Rzeźba została wykonana w 1498 r. przez 24-letniego, nieznanego jeszcze wtedy Michała Anioła . Na szarfie widnieje ledwo widoczny napis: Michael Angelus Bonarotus Florentinus faciebat ("wykonał Michał Anioł Buonarroti Floreńczyk"). Napis został umieszczony przez samego mistrza, który zorientował się, że jego dzieło przypisywane jest innym twórcom a jego nazwiska nikt nie zna.

Za wnęką, w której umieszczona jest Pietà , znajduje kaplica Krucyfiksu, w której można zobaczyć średniowieczny krucyfiks , dzieło Pietro Cavalliniego. Naprzeciw tej kaplicy umieszczony jest pomnik królowej SzwecjiKrystyny Wazy , która pod koniec życia przeszła na wiarę katolicką, osiadła w Rzymie i po śmierci ( 1689 ) została pochowana w podziemiach bazyliki. Kolejne kaplice to: św. Sebastiana, Sakramentu (mająca połączenie z pałacem papieskim). Po stronie lewej, na wysokości pomnika królowej Krystyny znajduje się pomnik Marii Klementyny Sobieskiej , wnuczki Jana III Sobieskiego oraz pomnik jej męża Jakuba Stuarta i dwóch ich synów: Karola Edwarda i Henryka Benedykta , kardynała.

Archiprezbiterzy Bazyliki Watykańskiej

Pozostałe bazyliki papieskie w Rzymie

Oprócz bazyliki św. Piotra w Rzymie znajdują się jeszcze trzy inne kościoły mające tytuł bazyliki papieskiej (dawniej nazywane patriarchalnymi). Są to:

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Vatican: Basilica San Pietro ( wł. ). [dostęp 2009-10-15].


Inne hasła zawierające informacje o "Bazylika św. Piotra na Watykanie":

Brescia ...

Dogmat ...

Brno ...

Bazylika archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Kownie ...

1972 ...

Wittenberga ...

Klemens Maria Hofbauer ...

Nowa Polityka Ekonomiczna ...

Fabian Bellingshausen ...

Stanisław Hozjusz ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Bazylika św. Piotra na Watykanie":

229 Stosunki państwo-Kościół w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (plansza 9) ...

041. Zurych (plansza 4) ...

Fraszki Kochanowskiego (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie