Tomizm egzystencjalny stanowi próbę odczytania myśli Tomasza w ujęciu E. Gilsona i J. Maritaina. Charakteryzuje go wyłączenie z tomizmu tez filozoficznych nie pochodzących od Tomasza, odróżnienie metafizyki Arystotelesa (esencjalizm), od metafizyki Tomasza (egzystencjalizm), „zaakcentowanie w bycie roli aktu istnienia jako urealniającego i uwyraźnienie samoistnego aktu istnienia jako zewnętrznej przyczyny sprawczej aktu istnienia zapoczątkowującego byt”.
W tomizmie egzystencjalnym nie oddzielono od twierdzeń Tomasza wątków pochodzących z filozofii arabskiej (szczególnie Awicenny). Dokonał tego Mieczysław Gogacz. Ta wersja nosi nazwę tomizmu konsekwentnego i jest doprecyzowaniem tomizmu egzystencjalnego.
