Józef Mieczysław Mączka
Józef Mieczysław Mączka
Porucznik Porucznik
Data i miejsce urodzenia	2 czerwca 1888 Zaleszany , k. Tarnobrzega
Data i miejsce śmierci	9 września 1918 Jekaterynodar , Rosja
Przebieg służby
Lata służby	od 1914 (regularne oddziały)
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari) Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych

Józef Mączka (ur. 2 czerwca 1888 r. w Zaleszanach – zm. 9 września 1918 r. w Paszkowskiej Stanicy) – polski żołnierz, poeta legionowy. Był synem Heleny z domu Ambroziewicz i Franciszka Mączki, który jako kilkunastoletni chłopak wziął udział w powstaniu styczniowym .

Józef Mączka uczył się w szkole ludowej w Oleszycach , następnie w V gimnazjum we Lwowie , gimnazjum w Sanoku i od 1905 roku w gimnazjum w Rzeszowie , gdzie w 1907 roku zdał maturę. Następnie został studentem wydziału inżynierskiego Politechniki Lwowskiej . Równocześnie z nauką pracował zarobkowo jako urzędnik w dyrekcji kolei.

W roku 1913 Józef został członkiem Związku Strzeleckiego , a w sierpniu 1914 roku był już żołnierzem Legionów Polskich w 2 Szwadronie Jazdy Legionów, dowodzonym przez Zbigniewa Dunin-Wąsowicza . Służył w nim do września 1914 roku. W momencie wyjazdu na front pluton, w którym służył Mączka został przeniesiony do Komendy Legionów, stanowiąc jej pluton sztabowy. W plutonie tym Józef Mączka przeszedł cały szlak legionowy. Brał udział w kampaniach karpackich i bukowińskiej. 23 sierpnia 1915 roku awansował na chorążego Kawalerii a 1 listopada 1916 roku został mianowany podporucznikiem . Po kryzysie przysięgowym służył w Polskim Korpusie Posiłkowym . Od 1 stycznia 1917 roku był żołnierzem w 2 Pułku Ułanów Legionów Polskich , uzyskując awans do stopnia porucznika .

Po przejściu 2 Brygady przez front pod Rarańczą, w lutym 1918 roku Józef Mączka został internowany przez Austriaków w Synowódzku. 28 lutego w przebraniu kolejarza uciekł z obozu i 20 marca został żołnierzem II Korpusu Polskiego gen. Józefa Hallera . W bitwie pod Kaniowem dostał się do niemieckiej niewoli. Jednak uciekł i rozpoczął pracę w Polskiej Organizacji Wojskowej w jej Komendzie Naczelnej nr 3, obejmującej teren Ukrainy . Zajmował się przerzutem rozbitków z Legionów Polskich na Kubań do dywizji gen. Żeligowskiego . Później sam został żołnierzem tej dywizji w grupie płk. Zielińskiego.

9 września 1918 roku por. Józef Mączka zmarł na cholerę w Paszkowskiej Stanicy koło Jekaterynodaru . Za udział w walkach Legionów i pracę w Polskiej Organizacji Wojskowej, porucznik Józef Mączka został odznaczony Orderem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych , Krzyżem Niepodległości i Krzyżem Zasługi z Mieczami .

Józef Mączka był również znanym poetą, najwybitniejszym poetą legionowym. W 1917 roku wydał tomik poezji "Starym szlakiem", który miał jeszcze 3 wydania w okresie międzywojennym .

Na Wigilię 1914 roku Józef Mączka skomponował kolędę dla Komendy Legionów:

W dzień Bożego Narodzenia

W dzień Bożego Narodzenia
Radość wszelkiego stworzenia,
Dziś w Legionach wielkie święto:
Ofensywę rozpoczęto,
Rozpoczęto.

Pan jenerał^[1] przodem jedzie,
Do ataku sam nas wiedzie,
A Zagórski^[2] robi plany,
Już trzy noce niewyspany,
Niewyspany.

Jakubowski^[3] mu pomaga,
(W sztabie wielka to powaga),
A Wyrostek^[4] i Dzwonkowski^[5]
Też niemało mają troski,
Mają troski.

Merwin^[6], co był redaktorem,
Teraz już żołnierza wzorem:
W kąt nożyce i gazety,
Jeździ z nami na wedety,
Na wedety.

Pułkownika Wiszka^[7] głowa
Wszystkich nas tu cudem chowa:
Gdyby nie on ― już by cała
Polska głodem przymierała,
Przymierała.

Pan Krasicki^[8] ułan chwacki
Zamaszysty i junacki,
I Brzeziński^[9] rotmistrz klawy
Do szablicy i zabawy.

Durski z buzią jak panienka
Żadnej bitwy się nie lęka,
I Łepkowski chociaż młody
Rżnie do ognia jak do wody.

Już Drewnowski z drutów zwojem
Jedzie z całym swym konwojem,
Gdy tam w linii coś się psuje
On wnet wszystko podrutuje.

Migurskiego telefony
Sieją strach na wszystkie strony
A Grzybowski wszystkim znany
Wiezie list do ukochanej.

Panie Jezu, Dziecię Małe,
Dajże nam zwycięstwo, chwałę,
Niech w żołnierskiej tej kolędzie
Chwała Tobie wieczna będzie,
Wieczna będzie

Przypisy

Linki zewnętrzne

Życiorys

Bibliografia