Cholera
Cholera |
Vibrio cholerae |
| Czynnik chorobotwórczy |
| Nazwa | najczęściej Vibrio cholerae (
bakteria
) |
|
Rezerwuar
|
człowiek
|
| Epidemiologia |
|
Droga szerzenia
| pokarmowa, głównie przez wodę |
| Liczba nowych zachorowań w roku wg
PZH
|
2006
: 0
2007
: 0 |
| Występowanie | głównie
Afryka
i
Azja
, kraje biedne reszty świata, pojawiają się
pandemie
|
| Prawo |
| Przymusowe leczenie | Tak |
| Podlega zgłoszeniu
WHO
| Tak |
|
| Cholera |
|
ICD-10
|
A00
| | A00.0 | Cholera wywołana przecinkowcem klasycznym Vibrio cholerae 01, biotyp cholerae | | A00.1 | Cholera wywołana przecinkowcem Vibrio cholerae 01, biotyp El-Tor | | A00.9 | Cholera, nie określona |
|
Chory na cholerę w trakcie nawadniania
Rysunek Śmierci przynoszącej cholerę, magazyn Le Petit
Cholera (Cholerae) – ostra i
zaraźliwa
choroba zakaźna
przewodu pokarmowego
, której przyczyną jest spożycie pokarmu lub wody
skażonej
Gram-ujemną bakterią
- szczepami
przecinkowca cholery
(Vibrio cholerae) produkującego enterotoksynę[1][2].
Bakteria występuje w wielu
serotypach
, z których 2 wywołują cholerę u ludzi:
Serotyp O1 ma dwa
biotypy
:
Cholerę cechuje
śmiertelność
około 1% (skrajnie do 20%) przypadków prawidłowo leczonych i 50% przy braku leczenia. Wg danych
WHO
w 2001 roku na świecie zanotowano 184 311 przypadków tej choroby, a z jej powodu zmarło 2728 osób.1
Na świecie miało miejsce 7
pandemii
cholery.
Czynnik etiologiczny i droga szerzenia
Przyczyną jest głównie
Vibrio cholerae
(
przecinkowiec cholery
), ale także niektórzy inni przedstawiciele rodzaju Vibrio. V. cholerae występuje w dwóch głównych typach serologicznych: 01 i 0139 (Bombaj). Vibrio spp. wykazują wrażliwość na podwyższoną temperaturę, wysychanie i kwaśne środowisko, a dużą tolerancję ekologiczną na niskie temperatury, wilgotność, środowisko zasadowe.
Do
zakażenia
dochodzi na drodze pokarmowej, głównie przez skażoną ludzkimi odchodami wodę. Rzadko przez żywność (tj.
owoce morza
). Wodę zanieczyszczać bakteriami zdolni są jedynie ludzie chorzy lub
nosiciele
.
W roku 2000, po czterech latach, udało się zsekwencjonować genom Vibrio cholerae.
Objawy i rozpoznawanie
W początkowym okresie zakażenia dominuje
biegunka
,
wymioty
, zwykle bez
gorączki
i
bólu
brzucha.
Stolec
ma charakterystyczny wygląd - przypomina wodę po płukaniu ryżu i charakteryzuje się swoistym słodkawym zapachem. Niepodjęcie leczenia prowadzi do zaostrzenia stanu pacjenta.
Uwalniana przez bakterie
enterotoksyna
katalizuje wiązanie
ADP
-
rybozy
do podjednostki α
białka G
. W efekcie zmodyfikowana podjednostka α traci aktywność GTP-azy i nie może oddysocjować od
cyklazy adenylowej
, której jest aktywatorem. W efekcie stałego pobudzenia następuje nadmierna synteza
cyklicznego AMP
. Rozpoczyna to okres magazynowania
chlorków
w rozworze światła jelit i zatrzymanie wchłaniania
potasu
. Zwiększone stężenie elektrolitów w świetle jelita powoduje stały wypływ wody z komórek nabłonka jelit (
enterocytów
). Zmiany te manifestują się przez:
- zmarszczenie skóry (jak skóra rąk po myciu naczyń),
- zmiana głosu (vox cholerica),
- zapadnięcie oczu i wyostrzenie rysów twarzy (facies cholerica, inaczej tzw. twarz
Hipokratesa
).
W skrajnie poważnych przypadkach dojść może do
śpiączki
.
Diagnostyka pojedynczych przypadków opiera się głównie na teście mikrobiologicznym. W czasie
epidemii
rozpoznanie na podstawie obrazu klinicznego nie sprawia problemów.
Leczenie
Zasadnicze znaczenie ma leczenie objawowe polegające na wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, przede wszystkim odwodnienia. Uzupełnianie utraconych płynów prowadzi się doustnie, a także w postaci
wlewów kroplowych
. Jeżeli chory jest w stanie przyjmować preparaty doustnie, należy takowe zastosować, jest ono bezpieczniejsze (zapobiegamy przedawkowaniu potasu) i fizjologiczne.
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca w tym przypadku przygotowanie roztworu: NaCl - 3,5g, cytrynian sodowy - 2,9g, chlorek potasowy - 1,5 g i glukoza - 20,0 g. Wszystko rozpuszczamy w 1 litrze wody. Jest to tak zwany WHOORS (WHO oral rehydration solution). Dostępne są też gotowe opakowania substancji suchej do rozpuszczenia lub gotowe roztwory.
W leczeniu stosuje się także
antybiotyki
, głównie
tetracykliny
.
Zapobieganie
Zapobieganie polega głównie na ochronie ujęć wody i oczyszczaniu
wody pitnej
, a także izolacji chorych i nosicieli, myciu rąk i owoców oraz gotowaniu owoców morza. W Polsce dostępna już jest inaktywowana, doustna szczepionka przeciw cholerze o potwierdzonym profilu bezpieczeństwa, wysokim poziomie skuteczności i immunogenności.
Przypisy
- ↑ Kenneth J. Ryan, C. L. Ray, John C. Sherris: Sherris medical microbiology: an introduction to infectious diseases. New York: McGraw-Hill, 2004, ss. 376–7. .
- ↑ Shah Faruque, Balakrish Nair: Vibrio Cholerae: Genomics and Molecular Biology. Caister Academic Pr. .
Bibliografia
