Położenie Kartaginy w Afryce Północnej

Ceterum censeo Carthaginem esse delendam ( łac. A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć) – łacińskie wezwanie w republice rzymskiej z ostatnich lat wojen punickich .

Chociaż Rzymianie odnieśli sukces w czasie dwóch pierwszych wojen punickich, to w czasie rywalizacji z fenickim miastem-państwem Kartaginą (dzisiejsza Tunezja ) o dominację nad Afryką Północną ponieśli kilka upokarzających i przynoszących ujmę porażek. Spowodowało to chęć szukania zemsty i odniesienia całkowitego zwycięstwa, które wyrażało się w zdaniu A poza tym sądzę, że Kartaginę należy zniszczyć.

Chociaż żadne starożytne źródła nie podają dokładnie słów w taki sposób, jak to czyni się dzisiaj, można je wywnioskować z kilku starożytnych tekstów, w których mówca i polityk rzymski Kato Starszy zawsze kończył swoje mowy tym zdaniem, nawet jeśli nie dotyczyły one Kartaginy^[1].

Nastawienie na wojnę totalną przeciw Kartaginie przyczyniło się do całkowitego zniszczenia miasta na końcu III wojny punickiej . Teren, który zajmowało miasto, został zaorany, a mieszkańcy zostali sprzedani do niewoli. Historycy debatują nad tym, czy pola zostały również posypane solą, by nic na nich nie wyrosło.

Gramatycznie konieczność jest wyrażona przy pomocy gerundivum z formą czasownika esse, czyli być.

Fraza jest obecnie stosowana na określenie wojny totalnej^[2] i została użyta jako tytuł sztuki Alana Wilkinsa z 2007 na temat III wojny punickiej^[3].

Przypisy