Pico della Mirandola (po środku), Marsilio Ficino (po lewej) i Angelo Poliziano

Humanizm to ruch filozoficzny , kulturalny i moralny powstały w XV wieku we Włoszech , a zarysowujący się już w XIV wieku i wielu aspektach kultury średniowiecznej , zmierzający do odrodzenia znajomości literatury i języków klasycznych. Był głównym prądem intelektualnym epoki renesansu . Choć z humanizmu renesansowego wywodzi się wiele współczesnych postaw światopoglądowych , nie należy go utożsamiać z humanitaryzmem ani współczesnymi postaciami humanizmu , takimi jak obecne w egzystencjalizmie i personalizmie .

Geneza nazwy

Termin humanizm powstał w XIX wieku , kiedy niemiecki uczony Friedrich Immanuel Niethammer użył go jako określenia wykształcenia literackiego opartego na znajomości łaciny i greki oraz literatury powstałej w tych językach, a także humanizmu włoskiego^[1][2].

Humanizm renesansowy

Humanizm epoki odrodzenia swoim antropocentryzmem przeciwstawiał się niektórym tendencjom średniowiecza (szczególnie teocentryzmowi ), w związku z czym nawiązywał do idei starożytności . Naczelne hasło humanizmu zaczerpnięte zostało z rzymskiego utworu komediopisarza Terencjusza II w. p.n.e. pt. Sam siebie karząc (Samoudręczyciel). Hasłem humanizmu stała się maksyma Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce ( łac. homo sum et nihil humani a me alienum esse puto.). Popularne jest też stwierdzenie Protagorasa Człowiek jest miarą wszechrzeczy .

Samo pojęcie humanizmu używane jest dopiero od nowożytności , wywodzi się jednak z rzymskiego pojęcia cultus atque humanitas analizowanego przez Cycerona , który stał się patronem duchowym humanistów.

Humanizm koncentruje uwagę na sprawach ludzkich, godności człowieka, jego wolności , propaguje rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny oraz harmonijne współżycie w społeczeństwie, podkreśla możliwości ludzkiego rozumu, oraz wartość wiedzy o świecie i możliwość jej zdobycia oraz rozwoju.

Przypisy

Zobacz też

• humanizm
• nauki humanistyczne
• renesans