Najbardziej znanym krewniakiem przodka ptaków jest
późnojurajski (żyjący około 150 mln lat temu)
praptak (
Archaeopteryx litographica). Jego szczątki odkryto w
Bawarii wkrótce po opublikowaniu
teorii Darwina. Wówczas praptak zyskał rozgłos jako sztandarowy przykład
brakującego ogniwa ewolucji łączącego
gady z ptakami. Praptak łączy wiele cech gadzich (na przykłąd długi kręgosłup ogonowy, zęby, pazury na skrzydłach, brak grzebienia na
mostku, trójpalcowe kończyny przednie) z ptasimi (na przykład
pióra, prawdopodobna
stałocieplność,
obojczyki zrośnięte w widełki, przeciwstawny palec stopy).
W okresie
kredowym ptaki przybrały rozmaite rozmiary, kształty i tryb życia – od nurkowania (jak
Ichthyornis i
Hesperornis, przypominający wielkiego uzębionego
nura z maleńkimi skrzydełkami, z
Ameryki Północnej) – do
nielotności, która upodobniła je do biegających
dinozaurów (jak
owiraptory z
Azji). Z niedawnych badań
paleontologicznych i
molekularnych wynika, że na kilka milionów lat przed końcem kredy rozwinęło się kilka grup nowoczesnych ptaków, w tym też przodkowie ptaków współczesnych (należących do podgromady
Neornithes).
