Płyta tektoniczna (płyta litosfery) - największa jednostka podziału litosfery, zgodnie z teorią tektoniki płyt. W skład płyt kontynentalnych wchodzą tzw. platformy, które zbudowane są z krystalicznego, prekambryjskiego podłoża i zalegającej na nim pokrywy skał osadowych. W obrębie platform wyróżnia się tarcze powstałe w wyniku zdarcia pokrywy osadowej i odsłonięcia krystalicznego trzonu.
Płyty litosfery graniczą ze sobą wzdłuż stref o nierzadko wzmożonej aktywności sejsmicznej i wulkanicznej, jednakże same zachowują stosunkowo dużą spójność i sztywność. Mogą przemieszczać się poziomo po strefach obniżonej lepkości występujących w górnej części płaszcza Ziemi.
Wyróżnia się płyty kontynentalne i oceaniczne.
Obecnie wyodrębnia się kilka wielkich płyt litosfery. Układ i wykształcenie płyt ulegały ustawicznym zmianom w przeszłości geologicznej; przejawiało się to m.in. w przekształcaniu się dwóch płyt w jedną większą i w zrastaniu się kontynentów w jeden większy „superkontynent”, w wyniku procesów kolizji. Z kolei rozwój ryftów doprowadzał niekiedy do rozpadu kontynentu na dwie części i powstania między nimi nowego oceanu, z czym wiązał się podział jednej płyty litosfery na dwie płyty Na przykład na przełomie paleozoiku i mezozoiku przeważająca część istniejącej wówczas kontynentalnej skorupy ziemskiej była skupiona w jednym superkontynencie zwanym Pangeą; jego stopniowy rozpad doprowadził do obecnego układu stosunkowo licznych kontynentów.
