Rozmieszczenie ludności Polski

W XIX w. dążono do tego, aby ludność zamieszkiwała głównie centralne obszary kraju. Tam właśnie rozwijały się wsie i miasta. Mniej zaludnione zostawały obrzeża miast i wsi. Było to spowodowane względami militarnymi. Peryferia pokryte lasami ułatwiały obronę. Przez cały XIX wiek obecne terytorium Polski należało do obcych państw dlatego dotychczasowe czynniki przestały oddziaływać, wskutek tego zwłaszcza w środkowej Polsce zabrakło większych ośrodków miejskich.

Bliskość granicy zaboru rosyjskiego i pruskiego ułatwiała wymianę handlową dzięki temu rozwinęła się Łódź co było wyjątkiem w środkowej Polsce. Rozwój niektórych miast, szczególnie na terenie zaboru pruskiego, wiązał się z pełnieniem funkcji obronnych. Miasta nadgraniczne, na przykład Poznań, Wrocław, Toruń, były zwykle silnymi garnizonami wojskowymi.