Na mapach: 56°08'N 40°25'E / 56.133, 40.417

Włodzimierz Влaдимиp
Herb Flaga Herb Włodzimierza Flaga Włodzimierza
Państwo	Rosja
obwód	włodzimierski
burmistrz	Aleksandr P. Rybakow
Położenie	56° 8' N 40° 25' E
Ludność (2004) •  liczba ludności	312 895
Nr kierunkowy	+7 (49 22)
Kod pocztowy	600020
Tablice rejestracyjne	33
Położenie na mapie Rosji Włodzimierz Влaдимиp
Strona internetowa miasta

Katedra Zaśnięcia Matki Bożej - zdjęcie z 1912

Sobór św. Dymitra – zdjęcie z 1911

Włodzimierz ( ros. Влади́мир, Władimir) – miasto obwodowe , w Rosji , nad Klaźmą (dopływ Oki ). Około 310 tys. mieszkańców (2005).

Historia

Resztki najstarszej osady znalezione na terenie dzisiejszego miasta datowane są na 30 tys. lat p.n.e. W 990 n.e. książę kijowski Włodzimierz I Wielki założył gród będący początkiem współczesnego Włodzimierza. Miasto szybko się rozwijało i w 1157 stało się stolicą największego z północnych księstw Rusi – księstwa włodzimiersko-suzdalskiego kosztem starej stolicy Suzdalu . Pomimo zniszczeń spowodowanych najazdem Mongołów i zdobyciem grodu 7 II 1238 miasto dalej zyskiwało na znaczeniu, a po osiedleniu się tu w 1299 Maksyma metropolity Rusi uciekającego przed Mongołami Włodzimierz był faktyczną duchową i symboliczną stolicą Rusi. Od początku XIV wieku wzrastająca rola Księstwa Moskiewskiego doprowadziła do powolnego upadku politycznego znaczenia Włodzimierza. W 1325 Piotr, metropolita Rusi przeprowadził się z Włodzimierza do Moskwy . Ostatecznie niezawisłość księstwa włodzimierskiego zaniknęła w 1328, kiedy książę moskiewski Iwan I Kalita został jednocześnie władcą księstwa włodzimierskiego. Od tego momentu Włodzimierz był znaczącym miastem w obrębie księstwa moskiewskiego. W 1382 Włodzimierz spustoszyły wojska chana Tochtamysza , a w 1441 (wg innych źródeł w 1412) armia rosyjsko-mongolska chana Tałycza. W 1614 pod miasto podszedł polski oddział pod dowództwem Aleksandra Lisowskiego , zniszczył on przedmieścia jednak samego grodu nie zdobył. W XVIII wieku miasto zaczęło się znów szybko rozwijać jako stolica prowincji, a potem guberni . W 1744 ustanowiono tu siedzibę biskupstwa. W latach 1838 - 1840 mieszkał tu znany rosyjski polityk opozycyjny pisarz Aleksander Hercen odbywający w mieście karę zesłania . Od 1861 połączony koleją z Moskwą. W okresie ZSRR na krótko (1929-1944) utracił status miasta wojewódzkiego. W latach 20. i 30. XX wieku władze komunistyczne zniszczyły większość cerkwi, w tym część z XII wieku.

Zabytki

We Włodzimierzu zachowała się znaczna część budowli z czasów świetności księstwa włodzimiersko-suzdalskiego, toteż jest to jedno z najciekawszych turystycznie miast Rosji. Zalicza się go do tzw. Złotego Pierścienia, czyli około dziesięciu miast centralnej Rosji o unikalnej architekturze i historycznym znaczeniu w dziejach kraju. Wszystkie zachowane zabytki z XII - XIII wieku zbudowano z białego wapienia przywiezionego znad Wołgi.

• Sobór Zaśnięcia Matki Bożej (Успенский собор) powstał w latach 1158-60 zbudowany przez mistrzów z Niemiec, przebudowany po wielkim pożarze w 1185, w okresie 1185-1189, od tego czasu praktycznie bez większych zmian. Fragmentarycznie zachowały się freski z XII-XIII wieku i znacznie bardziej kompletne freski najwybitniejszego artysty rosyjskiego średniowiecza Rublowa z 1408. W 1810 obok soboru postawiono dzwonnicę, na miejscu starej uszkodzonej przez piorun w 1806.

Od 1164 wszyscy wielcy książęta Rusi koronowali się w tej świątyni, dopiero książę Iwan III Srogi w 1462 przeniósł ceremonię do Moskwy. W tym też okresie świątynia była miejscem spoczynku zwłok wielkich kniaziów oraz miejscem synodów Cerkwi prawosławnej. Główną relikwią cerkwi (i całej Rusi) była Włodzimierska Ikona Matki Bożej (przeniesiona w 1395 do Moskwy).

Pierwotna budowla z zewnątrz wyłożona była płytami marmurowymi, kopuła złocona, a miedziane dachy pokryte zostały ornamentami z kutego srebra. W 1161 wykonano wewnątrz freski. Wyposażenie liturgiczne składało się w większości z przedmiotów wykonanych z czystego srebra i złota. W Kijowie zamówiono także główne wrota, które miały być wykonane z czystego złota, jednak nie zostały one wykonane. Po pożarach lub grabieżach w latach 1185, 1238 i 1412 każdorazowo musiano całkowicie odtwarzać wyposażenie wnętrz. Obecnie istniejące, wiąże się z odrodzeniem znaczenia świątyni od 1645, kiedy to przekazano cerkwi relikwie świętego księcia Grzegorza, a w 1702 także książąt Andrzeja Bogolubskiego i jego syna Gleba. W latach 1768 - 1774 caryca Katarzyna II Wielka ufundowała nowy ikonostas oraz przebudowę wnętrza i ozdobienie go w stylu włoskiego baroku . Przy tej okazji usunięto większość starego (średniowiecznego) wystroju, a stare freski, w tym Rublowa, zamalowano i przykryto nowymi barokowymi. W XIX wieku wykonano srebrne zdobienia grobów władców i świętych.

• Sobór św. Dymitra Sołuńskiego (Дмитровский собор) zbudowano w latach 1193-97, z tego okresu pochodzi też bogaty zespół rzeźb pokrywających prawie wszystkie zewnętrzne fasady świątyni. Był on świątynią przypałacową, związaną z dworem książęcym. Na początku XIX wieku dobudowano kilka kaplic, które jednak w 1834 roku zostały zniszczone na polecenia cara Mikołaja I , by zachować pierwotny wygląd świątyni. Wystrój wnętrza pochodzi głównie z XIX wieku, zachowały się resztki fresków Matki Bożej z aniołami z XII wieku.

Złota Brama we Włodzimierzu

• Złota Brama – wzorowana na złotej bramie w Konstantynopolu wieża bramna z 1158-64, przebudowana w XVII i XVIII wiekach, wskutek czego straciła wiele pierwotnych cech. Na szczycie wieży wybudowana malutka cerkiew (tego samego wieku co sama wieża), restaurowana w 1469 i przebudowana w 1810.

• Sobór Zaśnięcia Matki Bożej z XVI wieku klasztoru Kniagini
• Trzy cerkwie z XVIII wieku (Bogurodzicy, św. Nikity, św. Mikołaja)
• kilka cerkwi z XIX wieku i tegoż wieku działający kościół katolicki
• Sukiennice z 1787 – 1790

• 11 kilometrów od Włodzimierza znajduje się także jedna z najstarszych zachowanych cerkwi w Rosji, cerkiew Opieki Matki Bożej nad rzeką Nerl (Покрова на Нерли) z połowy XII wieku z bogatym wystrojem kamieniarskim zewnętrznych fasad.

W czasie władzy komunistów zniszczono prawie wszystkie cerkwie powstałe w XVII i XVIII wiekach (w nawiasie data zniszczenia):

• św. Mikołaja Złotobramnego (Николозлатовратская)z 1690 (1929)
• św. Paraskiewy (Пятницкая) z 1770 (lata 60. XX wieku)
• św. Jana Teologa (Богословская, Иоанна Богослова) z 1775 (zniszczona około 1927)
• św. Borysa i Gleba (Борисоглебская) z 1756 (lata 30. XX wieku)
• św. Sergiusza (Сергиевская)z 1779 (1929)
• Świętych Niewiast Niosących Wonności(Святых жен Мироносиц) z 1776 (1929)
• Kazańskiej Ikony Matki Bożej (Казанская) z 1782 (1970). W cerkwi tej brał ślub Hercen
• św. Eliasza (Ильинская) z XVIII wieku (1929)
• kaplica Wielkiego Księcia Włodzimierza z 1797 (1925)
• kościół protestancki z 1884 (lata 30. XX wieku)

Przede wszystkim jednak po 1930 zniszczono jeden z najstarszych w Rosji klasztorów, klasztor Narodzenia Matki Bożej (Богородице-Рождественский монастырь) z XII wieku, w tym cerkiew pos tym samym wezwaniem. Z klasztoru ocalał tylko mur okalający z XVIII wieku wraz z przybramną cerkiewką z XIX wieku. Obecnie trwa rekonstrukcja klasztoru. W klasztorze tym w 1263 pochowano jednego z najsłynniejszych książąt i wodzów wczesnej Rusi, Aleksandra Newskiego . Dopiero na rozkaz cara Piotra I w początku XVIII wieku przeniesiono jego szczątki do Petersburga .

Miasta partnerskie

• Canterbury , Anglia
• Erlangen , Niemcy
• Bloomington-Normal, USA
• Ústí nad Labem , Czechy
• Jelenia Góra , Polska