Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Mikołaj I Romanow

Mikołaj I Romanow

Mikołaj I Pawłowicz Romanow
Pałkin
Николай I Павлович

Z bożej łaski cesarz i samodzierżawca wszechrosyjski, moskiewski, kijowski, włodzimierski, nowogrodzki, car kazański, car astrachański, król polski, car syberyjski, car Chersonezu Taurydzkiego, pan Pskowa i wielki książę smoleński, litewski, wołyński, podolski i fiński, książę estoński, inflancki, kurlandzki i semigalski, żmudzki, białostocki, karelski, twerski, jugorski, permski, wiacki, bułgarski i innych; pan i wielki książę Niżnego Nowogrodu, czernihowski, riazański, połocki, rostowski, jarosławski, biełozierski, udorski, obdorski, kondyjski, witebski, mścisławski, całej Północy zwycięzca, pan Jeveru, kartalińskiej i kabardyńskiej ziemi oraz obwodu Armenii, czerkaskich i górskich książąt i innych pan i zdobywca, następca tronu Norwegii, książę Szlezwiku-Holsztyna, Stormarn, Dithmarschen i Oldenburga, etc. etc.

Portret cara Mikołaja, mal. Horacy Vernet , 1852

Cesarz Rosji
Okres panowaniaod 1 grudnia 1825
do 2 marca 1855
Poprzednik Aleksander I Pawłowicz
Następca Aleksander II Nikołajewicz

Wielki książę Finlandii
Okres panowaniaod 1 grudnia 1825
do 2 marca 1855
Poprzednik Aleksander I Pawłowicz
Następca Aleksander II Nikołajewicz

Król Królestwa Polskiego
Okres panowaniaod 1 grudnia 1825
do 25 stycznia 1831
Poprzednik Aleksander I Pawłowicz
Następcabrak[1]
Dane biograficzne
Dynastia Romanowowie
Urodzony 6 lipca 1796 w Carskim Siole
Zmarł 2 marca 1855 w Sankt Petersburgu
Ojciec Paweł I Romanow
Matka Maria Fiodorowna
Żona

Aleksandra Fiodorowna

Dzieci

Aleksander II ,
Konstanty ,
Nikołaj ,
Olga Wirtemberska ,
Maria Leuchtenberska

Cesarz Mikołaj I powiadamia swoją gwardię o wybuchu powstania w Polsce w 1830 roku

Mikołaj I Pawłowicz ( ros. Николай I Павлович) (ur. 6 lipca 1796 w Carskim Siole , zm. 2 marca 1855 w Sankt Petersburgu ) – cesarz Rosji od 26 grudnia 1825 (koronowany na cesarza 22 sierpnia 1826 roku), król Polski od 1825 (koronowany na króla Polski 24 maja 1829 roku, zdetronizowany przez polski Sejm w 1831 ), brat Aleksandra I ( 1777 - 1825 ), trzeci syn Pawła I ( 1754 - 1801 ), z dynastii Romanowów . Nazywany Mikołajem I Pałkinem.

Spis treści

Sukcesja tronu

Wobec bezpotomności zmarłego Aleksandra I, jego dziedzicznym następcą powinien być drugi co do wieku brat Konstanty , będący wówczas naczelnym wodzem w Królestwie Polskim . Po jego odmowie został nim kolejny brat Mikołaj I. Wcześniej Aleksander I wydał tajny manifest, w którym wyrażał wolę, aby tron po nim objął nie Konstanty, a właśnie Mikołaj. Nie był on szykowany do sprawowania władzy, otrzymał wychowanie wojskowo-inżynieryjne. Miał charakter gwałtowny i despotyczny, nie lubił żadnych teorii i gardził wszelką wiedzą naukową.

Spisek dekabrystów

Swe rządy Mikołaj I rozpoczął od stłumienia powstania „dekabrystów” . Tak nazwano później rozgałęziony spisek oficerów szlacheckich, którzy zamierzali obalić despotyczną, policyjną władzę cara i wprowadzić rządy konstytucyjne, gwarantujące szersze swobody obywatelskie. Spisek został jednak zdradzony i skończyło się na nieudanej próbie przewrotu wojskowego w Petersburgu w grudniu (stąd nazwa ruchu) 1825 r. Aresztowano kilkuset przywódców i działaczy spisku, pięciu z nich powieszono, większość zesłana została na katorgę na Sybir. Dekabryści byli pierwszymi rewolucjonistami, którzy wystąpili w sposób zorganizowany i zbrojnie przeciwko panowaniu feudalno-pańszczyźnianego caratu w Rosji.

Reformy państwa

Car Mikołaj I przerażony szlacheckim spiskiem dekabrystów rozbudował administrację państwową, której celem miało być utrzymanie społeczeństwa w ryzach wiernopoddaństwa. Powstały nowe ministerstwa i komitety opiniodawcze, rozbudowano system policyjny, m.in. utworzono III Oddział Kancelarii Osobistej - tajną policję, zajmującą się inwigilacją działaczy społecznych, uczonych i artystów. Wprowadzony został podział szlachty na grupy o określonych kompetencjach i przywilejach, uregulowano w szczegółach stosunki między szlachtą ziemiańską a poddanymi chłopami itp. Mikołaj I był przeciwnikiem emancypacji warstw niższych, wydał zakaz przyjmowania do szkół średnich i wyższych młodzieży nieszlacheckiej. Był też przeciwnikiem zniesienia ustroju pańszczyźnianego w Rosji, co stawało się już powszechne w zachodniej Europie. Wprowadził jednak pewne reformy, ograniczające wszechwładzę obszarników nad służbą dworską i poddanymi chłopami, umożliwiając im uwolnienie się od poddaństwa przez wykup lub w drodze umowy.

Sukcesem zakończyła się kodyfikacja praw w całym państwie i reforma finansowa. Natomiast bardzo rygorystyczna cenzura ograniczała możliwości rozwoju piśmiennictwa i nauki, negatywnie oddziaływała też na rozwój oświaty i szkolnictwa. Przy czym głównym celem cenzury było uniemożliwienie publikacji wszelkich myśli republikańskich oraz krytyki władzy, lub Cerkwi prawosławnej . Mimo to dochodziło w Rosji do licznych buntów i rozruchów, zwłaszcza ludności chłopskiej, związanych z klęskami przyrody, epidemiami, przesiedleniami itp.

Polityka zagraniczna

W polityce zagranicznej Mikołaj I skierował swe działania przede wszystkim na Półwysep Bałkański . W 1826 r. Rosja i Wielka Brytania podpisały w Petersburgu układ o wywarciu presji na Turcję celem przyznania Grecji autonomii. Do układu przyłączyła się także Francja . Turcja odrzuciła warunki układu, ale zobowiązała się do przestrzegania autonomii Serbii , Mołdawii i Wołoszczyzny oraz zgodziła na swobodny przepływ statków rosyjskich z Morza Czarnego na Morze Śródziemne i uprzywilejowanie kupców rosyjskich.

Wojny w Azji

Korzystając z zaangażowania się Rosji na Bałkanach, szach perski rozpoczął w 1826 r. podbój ziem zagarniętych przez Rosję na Kaukazie . Po początkowych sukcesach wojsk perskich, zostały one jednakże rozbite przez rosyjski korpus interwencyjny feldmarszałka Iwana Paskiewicza , który wkroczył następnie na terytorium Persji , zajmując cały Azerbejdżan i Armenię . W zawartym w 1826 r. układzie pokojowym przypadły one Rosji, a ponadto Persja zmuszona została do zapłacenia dużej kontrybucji, likwidacji swej floty wojennej na Morzu Kaspijskim i przyznania przywilejów handlowych Rosji.

Równocześnie nastąpiła poprawa w stosunkach Turcji z mocarstwami zachodnimi, które były zainteresowane w utrzymaniu silnego państwa tureckiego, jako przeciwwagi dla Rosji we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego . Zaangażowały się one jedynie w sprawę niepodległości Grecji, której południowa część zajęta została przez francuski desant morski. Turcy wycofali się wówczas bez walk z Peloponezu . Natomiast stawili twardy opór w swych twierdzach wojskom rosyjskim, które po szybkim opanowaniu naddunajskich księstw Mołdawii i Wołoszczyzny , parły wzdłuż wschodnich wybrzeży Bułgarii w kierunku tureckiej stolicy, Stambułu .

Rosjanie z dużym powodzeniem uderzyli wówczas na Turcję na Zakaukaziu, rozpoczynając wojnę rosyjsko-turecką . Wojna zakończyła się w sierpniu 1829 r. po zajęciu Adrianopola i dotarciu Rosjan na odległość kilkudziesięciu kilometrów od Stambułu . Mogli go zająć i w ten sposób doprowadzić do upadku Turcji. Jednakże, wobec dezaprobaty mocarstw zachodnich, Mikołaj I zaproponował Turkom pokój, jaki skwapliwie przyjęli. Zgodnie z zawartym w Adrianopolu traktatem, Rosja powiększyła się o terytorium na północ od delty Dunaju oraz o tereny Abchazji na wschodnim wybrzeżu Morza Czarnego; Księstwa Mołdawii i Wołoskie przeszły pod protektorat carski i powstało niepodległe Królestwo Grecji .

Niezależnie od wojen w rejonie Kaukazu z Turcją i Persją, Rosjanie mieli też spore problemy z podporządkowaniem sobie niektórych górskich plemion kaukaskich, w szczególności Osetyjczyków , Czeczenów oraz ludów Dagestanu . Najdłużej, bo aż 30 lat, swoją wojnę z Rosją prowadzili islamscy Czeczeni. Imam Szamil , charyzmatyczny przywódca powstańców, opanował w latach czterdziestych prawie całą Czeczenię i północny Dagestan . Tak zwany Imamat Kaukaski upadł dopiero dopiero w 1859 roku, po tym, jak Imam Szamil zraził do siebie górali kaukaskich i został zamknięty przez oblegające wojska rosyjskie w zagrożonych głodem kryjówkach górskich.

Polityka europejska

W 1830 r. uwagę Mikołaja I zaabsorbowały rewolucje społeczno-republikańskie we Francji i Belgii. Zaplanował nawet wysłanie korpusu wojskowego przeciwko „buntownikom”, zgodnie zresztą z postanowieniami Świętego Przymierza z 1815 r. Do interwencji tej jednak nie doszło wobec wybuchu powstania listopadowego w Królestwie Polskim . Sejm Królestwa Polskiego specjalną uchwałą z 25 stycznia 1831 formalnie pozbawił Mikołaja I tronu polskiego. Do stłumienia powstania skierowana została z Zakaukazia 115-tys. armia feldmarszałka Iwana Dybicza . Gdy umarł on w trakcie wojny na cholerę , zastąpił go feldmarszałek Iwan Paskiewicz , który potem został namiestnikiem Królestwa . Po początkowych niepowodzeniach, Rosjanie dzięki swej przewadze, odnieśli duże zwycięstwo pod Ostrołęką , po czym przy pomocy pruskiej przeszli przez Wisłę w rejonie Torunia i okrążyli Warszawę od zachodu. Warszawa skapitulowała, a po niej także pozostałe jeszcze, rozproszone punkty oporu w Królestwie. Nastąpiły wtedy represje wobec uczestników powstania, konfiskaty ich majątków, zaś w 1832 wprowadzony został Statut Organiczny , włączający ziemie Królestwa Polskiego do Rosji. W 1839 Skasowana została unia kościelna w prowincjach zabranych , a unitów siłą nawracano na prawosławie . Zamknięte zostały uniwersytety Warszawski i Wileński.

Jeszcze raz wojska rosyjskie wystąpiły przeciwko polskiemu powstaniu w Rzeczypospolitej Krakowskiej w 1846 r. Miasto przekazane zostało następnie we władanie Austrii. Na dużo większą skalę żandarm Europy Mikołaj I pomógł w 1849 r. cesarzowi austriackiemu, posyłając mu 100-tys. armię dla stłumienia powstania węgierskiego w okresie Wiosny Ludów . W 1848 r. po wybuchu rewolucji czerwcowej we Francji zerwał stosunki dyplomatyczne z Paryżem .

Wojna krymska (1853-1856)

Car Mikołaj I chciał do reszty wykorzystać słabość Turcji chcąc całkowicie opanować Morze Czarne i rozciągnąć swe wpływy na Bałkanach . Mocarstwa zachodnie sprzeciwiały się temu. Rosja wysłała do Turcji poselstwo: Turcja miała uznać protektorat Rosji nad ludnością prawosławną w imperium ottomańskim. Mikołaj czynił z siebie orędownika prawosławia. Rosja chciała również objąć opieką kościoła prawosławnego miejsca święte w Palestynie (kościół z Grotą Narodzenia w Betlejem , Grób Chrystusa ). Turcja nie zgodziła się jednak na przyjęcie protektoratu. Poselstwo wróciło do Rosji zrywając wszelkie stosunki dyplomatyczne z Turcją. Po innych zatargach Turcja wypowiedziała Rosji wojnę. Wojna ta została nazwana wojną krymską lub wojną wschodnią. W bitwie pod Synopą rozbito flotę turecką.

"Masakra” wzburzyła opinię publiczną i wymagała reakcji.

Przebieg

W lutym 1854 r. Wlk. Brytania i Francja zażądały od Rosjan wycofania się z księstw rumuńskich, a następnie wypowiedziały wojnę, zwaną krymską. Trwała ona 2 lata, walki toczyły się cyklami kilkumiesięcznymi i koncentrowały się na oblężeniu Sewastopola. Pochłonęła prawie pół miliona żołnierzy, a 2/3 z tego to wynik chorób i brak opieki lekarskiej. Pod względem taktycznym była podobna do wojen napoleońskich.

Znaczenie

Cel Wielkiej Brytanii: osłabienie potęgi Rosji, zniszczenie Sewastopola i floty rosyjskiej. Finlandia zwrócona Szwecji, odbudowanie królestwa polskiego, księstwa rumuńskie oddane Austrii, która miała zrezygnować z Lombardii i Wenecji, Krym i Gruzja odstąpione Turcji. Austria i Prusy zawarły krótkotrwały sojusz. W kwietniu 1854 r. na spotkaniu franc.-bryt.-austr.-pruskim w Wiedniu zaczęto ustalać warunki do rokowań pokojowych z Rosją – tzw. Cztery Punkty:

  1. potrzeba zastąpienia protektoratu rosyjskiego w Serbii i księstwach rumuńskich kolektywną gwarancją wielkich mocarstw,
  2. swobodna i bezpieczna żegluga na Dunaju i jego ujściu,
  3. rewizja traktatu z 1841 r. dotyczącego cieśnin tureckich – w interesie równowagi sił w Europie,
  4. zastąpienie protektoratu rosyjskiego nad bałkańskimi chrześcijanami przez system gwarancji mocarstw zaakceptowany przez Turcję.

Rosja ostatecznie je przyjęła.

Małżeństwo i potomstwo

W Sankt Petersburgu , w lipcu 1817 roku poślubił Charlottę Hohenzollern , księżniczkę pruską , której po przejściu na prawosławie nadano imię Aleksandra Fiodorowna. Z tego związku urodziło się dziesięcioro potomstwa, m.in.:

Bilans panowania

W pierwszej połowie XIX wieku miał miejsce dość znaczny wzrost gospodarczy Rosji. Spowodowany był powiększeniem i specjalizacją rynku krajowego, rozszerzeniem handlu zagranicznego i wykorzystaniem osiągnięć technicznych zaczynającej się epoki europejskiej rewolucji przemysłowej. Powstały pierwsze większe zakłady przemysłu włókienniczego w Białymstoku i Łodzi, maszynowego w Petersburgu, Moskwie, na Uralu i Ukrainie, górnictwa węglowego i hutnictwa w Zagłębiu Donieckim na Ukrainie, naftowego na Kaukazie, eksploatacji złóż miedzi, srebra i złota na Uralu. W całym państwie powstawały manufaktury i zakłady przemysłowe, przerabiające lokalne surowce: cukrownie, browary, gorzelnie, cegielnie, tartaki, huty szkła. Również w rolnictwie uzyskano znaczne postępy, w dużym stopniu dzięki regionalnej specjalizacji w produkcji buraków cukrowych, lnu, ziemniaków, chmielu, tytoniu, winorośli.

Szybko rozwijała się też nauka i wszystkie dziedziny kultury. Naukowcy rosyjscy przeprowadzili wiele ekspedycji odkrywczych w azjatyckiej części Rosji i w świecie, zorganizowali również wiele wypraw morskich dookoła świata, odkrywając m.in. Antarktydę . W tych wyprawach, zwłaszcza do północnej i środkowej Azji, duży udział mieli Polacy, m.in. Benedykt Dybowski , Aleksander Jabłonowski , Józef Kowalewski , Bronisław Grąbczewski , Jan Prosper Witkiewicz "Batyr" . W nauce działali: twórca geometrii nieeuklidesowej Nikołaj Łobaczewski , astronom Wasilij Jakowlewicz Struwe . W literaturze i sztuce czynni byli powieściopisarze Nikołaj Karamzin , Nikołaj Gogol , Iwan Niekrasow, bajkopisarz Iwan Kryłow , komediopisarz Aleksandr Gribojedow , poeci Aleksander Puszkin i Michaił Lermontow , kompozytor Michaił Glinka .

Stolica Petersburg wzbogaciła się o wiele reprezentacyjnych pałaców, soborów, teatrów, budynków administracyjnych. Moskwa z rozmachem odbudowana została po pożarze w czasie wojny z Napoleonem I Bonaparte . Rozbudowały się także znacznie miasta prowincjonalne, zwłaszcza siedziby guberni.

W 1818 został odznaczony Orderem Orła Białego . Jako koronowany na króla polskiego w 1829 był zwierzchnikiem Orderu Orła Białego[2].

Bibliografia

  • W. Bruce Lincoln, Mikołaj I, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988 , .
  • Wiktoria Śliwowska, Mikołaj I i jego czasy: 1825-1855, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1965 .
  • W. A. Serczyk, Poczet władców Rosji- Romanowowie, Londyn 1992

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Poprzednik
Aleksander I Romanow
cesarz Rosji
1825-1855
Następca
Aleksander II Romanow
Poprzednik
Aleksander I Romanow
wielki książę Finlandii
1825-1855
Następca
Aleksander II Romanow
Poprzednik
Aleksander I Romanow
Król Królestwa Polskiego
1825-1830
Następca
Rząd Tymczasowy
Poprzednik
Rząd Narodowy
Król Królestwa Polskiego
1831-1855
Następca
Aleksander II Romanow [3]

Przypisy

  1. Urząd wygasł z powodu detronizacji Mikołaja przez powstańczy Rząd Tymczasowy , który w imieniu Królestwa Polskiego objął regencję do czasu powołania na tron prawowitego władcy; sam Mikołaj nie uznał detronizacji i dalej (choć bezprawnie) używał tytułu króla Polski aż do śmierci 2 marca 1855 r.
  2. Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 285.
  3. Mikołaj został w czasie wojny w 1830 roku zdetronizowany przez Sejm. Prawomocność tej decyzji, jak i używanie przez jego i jego następców tytułu króla Polski po 1830, jest sporne


Inne hasła zawierające informacje o "Mikołaj I Romanow":

Biegun północny ...

XVI wiek ...

Astrolabium ...

1411 ...

1884 ...

Wojciech Brudzewski ...

Szkoła Rycerska ...

Klaudiusz Ptolemeusz ...

1468 ...

Ludwik XVIII ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Mikołaj I Romanow":

232 Kultura i nauka w latach 1945 ? 2003 (plansza 9) ...

Układ Słoneczny (plansza 6) ...

008. Święta Bożego Narodzenia w Polsce i w Niemczech (plansza 11) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie