Na mapach: 40°59'34″N 28°55'21″E / 40.99278, 28.9225

Złota Brama ( gr. Chrysē Pylē, łac Porta Aurea, tur. Altınkapı lub Yaldızlıkapı) – główna brama Konstantynopola , używana także do odbywania triumfów przez zwycięskich cesarzy i wodzów bizantyjskich ^[1]. Bramy używano do odbywania triumfów aż do epoki Komnenów . W późniejszym okresie jedyną tego typu okazją było wkroczenie do miasta cesarza Michała VIII Paleologa 15 sierpnia 1261 , tuż po odbiciu Konstantynopola z rąk łacinników .

Początkowo w miejscu Złotej Bramy stał łuk triumfalny wybudowany około roku 388 za panowania cesarza Teodozjusza I . Upamiętniał on jego zwycięstwo nad Magnusem Maksymusem . W tym okresie stał on samotnie, daleko od murów Konstantynopola , wznosząc się nad drogą Via Egnatia . Łuk był wykonany w sposób bardzo wyszukany, zbudowano go z dużych, kwadratowych bloków wypolerowanego marmuru bez użycia zaprawy. Na całość składały się trzy łuki ozdobione niezliczoną ilością rzeźb w tym wykonaną z brązu , ciągniętą przez słonie kwadrygą . Wrota były początkowo pokryte złotem , skąd pochodzi nazwa bramy, jednakże w roku 965 cesarz Nicefor II Fokas umieścił w ich miejscu zdobyte brązowe wrota z miasta Mopsuestia .

Kiedy łuk triumfalny został włączony do murów Teodozjusza, dobudowana została zewnętrzna brama, która w następnych stuleciach została obłożona dwoma rzędami marmurowych płaskorzeźb . Zgodnie z opisem angielskiego podróżnika z XVIII wieku, płaskorzeźby te przedstawiały sceny mitologiczne. Od tego czasu płaskorzeźby zaginęły. Inne źródła podają, iż zewnętrzna brama była zwieńczona, statuą bogini Wiktorii , trzymającej w rękach koronę.

Po upadku miasta w 1453 za kompleksem bramnym wybudowano fortecę Yedikule . Ponieważ główna brama była zwykle zamknięta, codzienny ruch odbywał się przez tzw. małą złotą bramę ( gr. Mikra Chrysē Pylē), tur. Yedikule Kapısı. Na złotej bramie wzorowali się władcy Rusi Kijowskiej , którzy wybudowali monumentalne bramy o tej samej nazwie w Kijowie (patrz Złota Brama w Kijowie ) oraz we Włodzimierzu .

Przypisy

Literatura

• ( ang. ) The Golden Gate in Constantinople: A triumphal arch of Theodosius I w: American Journal of Archaeology, ISSN 0002-9114