Preceptor - (
łac.
praeceptor, od praecipere 'uprzedzać; uczyć; radzić') - dawniej: nauczyciel, wychowawca. W średniowiecznej łacinie praeceptor oznaczał dowódcę, od praecipere w znaczeniu 'rozkazywać; przykazywać'[1].
Zakony - muzyka
Preceptor to zakonnik odpowiedzialny za muzykę w klasztorze. Przygotowywał on pozostałych mnichów do śpiewu chorałów gregoriańskich podczas codziennych nabożeństw i modlitw.
Zakony rycerskie
W niektórych zakonach rycerskich, jak
joannici
,
templariusze
i
Krzyżacy
, preceptor był przełożonym okręgu.
W zakonie templariuszy preceptor był zwierzchnikiem preceptorii (jednostką nadrzędną była prowincja z mistrzem prowincjonalnym na czele), na którą składały się
komandorie
pod zarządem komandora (magister), mającego do dyspozycji kilku braci
rycerzy
, kapelana, braci
giermków
i służebnych.
W
zakonie krzyżackim
w 1 poł. XIII w. tytuł preceptora (praeceptor) nosili
komturowie
(mistrzowie) krajowi, stojący na czele
baliwatów
i prowincji zakonnych leżących w basenie
Morza Śródziemnego
. Na
Sycylii
występował on od 1212 r., w
Apulii
od 1225 r.,
Francji
od 1225 r., w
Grecji
czyli Romanii od 1236 r., w
Lombardii
od 1244 r., w
Hiszpanii
od 1255 r. Wszystkie te baliwaty i prowincje grały ważną rolę w strukturze administracyjno–terytorialnej zakonu krzyżackiego w XIII w. i dopiero wraz z przeniesieniem głównej siedziby zakonu do
Malborka
zaczęły one tracić na znaczeniu. Jednakże zanim to nastąpiło, podobnie jak w przypadku zakonów templariuszy i joannitów tytuły urzędników krzyżackich, takich jak magister, praeceptor i commendator były mało precyzyjne, jeśli chodzi o zasięg kompetencji. Można przyjąć, że trzy wymienione tytuły były równoważne i używano ich wymiennie, przynajmniej w pierwszym okresie istnienia zakonu. Tak więc magister – mistrz mógł stać na czele konwentu, podobnie jak praeceptor – przełożony czy w końcu commendator – komandor, komtur. Mogli jednakże tak tytułować się także przełożeni baliwatów czy mistrzowie krajowi[2].
Wolnomularstwo
We współczesnym
wolnomularstwie
preceptor jest głową loży edukacyjnej (
USA
,
Wielka Brytania
). Loże działają na określonym obszarze i prowadzą szkolenia z obrządków dla członków organizacji. Preceptor jest funkcją wybieralną i jest to zazwyczaj wolnomularz, który posiada wieloletnią praktykę jako Mistrz Ceremonii w swojej lokalnej loży i jest postrzegany jako ekspert w rytuałach stowarzyszenia.
Edukacja
W niektórych północnoamerykańskich uniwersytetach jest to ochotnicza funkcja studencka, polegająca na pomocy wykładowcy w przygotowaniu wykładów, prowadzeniu biura i przeglądzie sesji. Za bycie preceptorem studenci zbierają punkty (kredyty). Funkcja ta jest uważana jako dobre przygotowanie do nabycia umiejętności przywódczych.
W niektórych uniwersytetach z tradycją (
Harvard
,
Cambridge
,
Oxford
), preceptorami nie są studenci, lecz wykładowcy w dziedzinach takich jak pisarstwo objaśniające, muzyka, matematyka, języki i nauki przyrodnicze.
Na
Uniwersytecie Columbia
preceptorami są kandydaci na stopień doktora, którzy razem z rzeczywistymi wykładowcami nauczają na kursach literatury i nauk humanistycznych oraz współczesnej cywilizacji, rzadziej również inne przedmioty.
W nauczaniu medycyny i pielęgniarstwie, preceptor to doświadczony lekarz lub wykładowca, który nadzoruje studentów podczas zajęć z pacjentami.
Przypisy