"Kamienne" szyszki sosny Banksa otwierają się po pożarze.

Pirofit, pyrofit ( gr. pyr - ogień + -fit) roślina przystosowana ( fizjologicznie i anatomicznie ) do oddziaływania ognia .

Wyróżnia się pyrofity pasywne i aktywne. Do pierwszej grupy należą drzewa i krzewy odporne na działanie ognia. Przystosowanie u tych roślin polega zwykle na wykształcaniu grubej i słabo palącej się kory np. silnie uwilgotnionej. Martwica korkowa ( korowina ) składająca się z warstw korka jest doskonałym termoizolatorem , ponieważ komórki w niej są martwe i wypełnione powietrzem. Szczególnym przystosowaniem do przetrwania pożaru jest wykształcanie przez niektóre krzewy utworów zwanych lignotuber .

Pirofitami aktywnymi są zwykle krzewy i rośliny zielne . Dla nich ogień jest czynnikiem stymulującym wzrost , kiełkowanie lub rozmnażanie . Rośliny wymagające do rozwoju oddziaływanie ognia nazywane są pirofilnymi. Przykładem mogą być niektóre gatunki mącznicy lub sumaka wytwarzające nasiona o twardej skorupie. Łupina ta pęka w czasie pożaru, umożliwiając rozwój nasion w dogodnych warunkach.

W klimacie suchym (np. w rejonie Morza Śródziemnego ) wykształcają się formacje roślinne, których istnienie w dużym stopniu uwarunkowane jest okresowymi pożarami (zobacz: makia , fynbos , garig , frygana , chaparral ). Podobnie jest w przypadku lasów budowanych głównie przez drzewa iglaste , takich jak tajga , których ekologia jest w dużej mierze kształtowana przez powtarzające się pożary^[1].

Istnieją również organizmy, które są słabo odporne na działanie ognia, a zaleganie warstwy popiołu spowalnia ich kiełkowanie, więc nie są pirofitami w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale skutki pożarów są dla nich korzystne ekologicznie, gdyż inne gatunki są bardziej wrażliwe. W ten sposób pożary eliminują przewagę konkurentów i umożliwiają ich rozwój. Do tej grupy należą różne gatunki sosen ^[2]. Czasem uważa się, jednak że korzyści ekologiczne są kluczowe w określaniu właściwości roślin jako pirofityczne, nawet w przypadku, gdy pożary są niekorzystne dla poszczególnych osobników, ale zwiększają ich sukces reprodukcyjny.

Przykładami pyrofitów są:

• dąb korkowy i mamutowiec olbrzymi - chronione grubą korą, u tego drugiego gatunku do 60 cm grubości,
• sosna Banksa - jej szyszki otwierają się i uwalniają nasiona pod wpływem wysokiej temperatury podczas pożarów,
• wrzos zwyczajny - pożary na wrzosowiskach odmładzają krzewinki i niszczą siewki drzew, ograniczając rozwój borów .

Zobacz też

• hydrofity , hygrofity , mezofity , tropofity , kserofity

Przypisy