Powstanie i rozwój hiragany z man'yōgany

Man'yōgana ( jap. 万葉仮名, Man'yōgana) jest starą formą sylabicznego pisma japońskiego ( kana ), używającą znaków chińskich ( kanji ) do wokalizacji mor japońskich , stosowaną m.in. do zapisu form fleksyjnych rzeczowników i czasowników. Nie jest znane najstarsze zastosowanie tego typu zapisu, jednakże wydaje się, iż w VI wieku było ono już w powszechnym użyciu. Nazwa man'yōgana pochodzi od Man'yōshū ( jap. 万葉集, Dziesięć Tysięcy Liści), antologii poezji japońskiej z okresu Nara , w której to system ten został zastosowany.

Kanji miało w tym systemie zastosowanie fonetycznie, nie zaś semantyczne . Kilka znaków kanji mogło być używanych do wyrażania tej samej mory , często też pisarze wybierali pasujący im w danym miejscu znak, nie zważając na możliwość jego różnej interpretacji. Kanji używane w man'yōganie dały początek dzisiejszym sylabariuszom (w fonetyce japońskiej podstawową jednostką analityczną słowa jest mora , nie sylaba – nazwa sylabariusz , choć powszechnie używana, nie jest więc do końca odpowiednia) hiragana i katakana .

Hiragana wyodrębniła się z man'yōgany kreślonej głównie przez kobiety w tzw. stylu trawiastym (sōsho). Katakana natomiast jest uproszczoną wersją man'yōgany, stworzoną jako skrótowy system zapisu przez mnichów buddyjskich . W niektórych przypadkach znak kanji używany w man'yōganie był pierwowzorem dla znaku hiragana , w innych dla katakana , np. る(ru) w hiraganie powstało z 留, zaś ル (ru) w katakanie ze znaku 流. Studia nad man'yōganą ukazują, że znak w tym zapisie może wyrażać morę , której ekwiwalentu brak jest w hiraganie czy katakanie (np. osiem form wokalicznych, w przeciwieństwie do 5 samogłosek używanych dziś).

Użycie kilku znaków kanji , oddających tą samą morę , doprowadziło do powstania hentaigany (変体仮名), używanej zamiennie z hiraganą . Hentaigana została ostatecznie wycofana z użycia w 1900 roku.

Man'yōgana pojawia się dziś nadal w niektórych regionalnych nazwach japońskich, szczególnie na Kyūshū . Fenomen zbliżony do Man'yōgany, zwany ateji (当て字) jest nadal obecny. Słowa (najczęściej obcego pochodzenia – np. portugalskie ) zapisywane są przy użyciu znaków kanji (nie zaś, jak to obecnie się czyni przy użyciu katakany ), które reprezentują ich wartość fonetyczną , np. 倶楽部 (kurabu) – klub.

Linki zewnętrzne

• Lista man'yōgany ( jap. )