Leonid Fokiejewicz Basztakow (ur. w
1900
, zm. w
1970
) - funkcjonariusz
radzieckich
organów bezpieczeństwa
-
OGPU
,
NKWD
,
NKGB
i
MGB
w stopniu
generała majora
, m.in. naczelnik Wydziału 1 Specjalnego NKWD. Jeden z członków (obok
Bogdana Zacharewicza Kobułowa
i
Wsiewołoda Nikołajewicza Mierkułowa
)
Kolegium Specjalnego NKWD
, tzw. trójki
NKWD
(Osoboje Sowieszczanije), kierującego między innymi wymordowaniem polskich jeńców wojennych. Jeden z odpowiedzialnych za
masowy mord na polskich oficerach w Katyniu
.
Urodzony w Samarskiej guberni w
1900
roku w rosyjskiej rodzinie robotniczo-chłopskiej.
W latach
1911
-
1915
, uczył się w szkole dla początkujących, ukończył także 7 klas szkoły gramatyki dla dorosłych w
Samarze
. Do
1922
roku pracował w różnych miejscach i na różnych stanowiskach, m.in w górach, gdzie zajmował się kontuzjami, jako księgowy przy produktach pokarmowych, oraz jako księgowy przy rejestracji w miejscowym okręgu wojskowym.
Służbę w organach bezpieczeństwa, wówczas w Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym -
OGPU
, rozpoczął w październiku
1922
roku. Początkowo, prawdopodobnie ze względu na swój zawód i doświadczenie, był księgowym w Oddziale Specjalnym (OO) 33. i 34. dywizji piechoty OGPU. W latach
1925
-
1928
był pełnomocnikiem w Oddziale Ekonomicznym (EKO) w terenowych organach GPU Samarskiej Guberni, a następnie do
1929
roku pełnomocnikiem (EKO) w Pełnomocnym Przedstawicielstwie (PP) przy Zjednoczonym Państwowym Zarządzie Politycznym (
OGPU
) w jednym z okręgów
ZSRR
. W sierpniu tego samego roku w został wysłany do
Moskwy
na kurs w szkole organów bezpieczeństwa wewnętrznego OGPU, który ukończył w
1930
roku. Przez następne 7 lat służył w Moskiewskiej Szkole OGPU/
NKWD
jako szef jednego z wydziałów laboratoryjnych, a w marcu
1937
roku został przeniesiony do centrali NKWD jako oficer operacyjny 7. Oddziału VIII Wydziału (USO - Ewidencyjno-Statystyczny) w
Głównym Zarządzie Bezpieczeństwa Państwowego NKWD
, po reorganizacji organów NKWD z oddziałów na zarządy w połowie
1938
roku, Basztakow został oficerem operacyjnym w 7. Oddziale Wydziału 1 Specjalnego NKWD ZSRR. W październiku
1938
roku został przeniesiony do 10. Oddziału przy Wydziałe 1. Specjalnym na stanowisko jego naczelnika. Jeszcze w tym samym roku został zastępcą naczelnika a w marcu
1940
roku naczelnikiem Wydziału 1. Specjalnego NKWD ZSRR.
Na tym właśnie stanowisku był w składzie wspomnianej wyżej tzw. trójki
NKWD
, zajmującej się bezpośrednio z ramienia NKWD na polecenie Biura Politycznego
WKP(b)
wymordowaniem polskich jeńców wojennych i nie tylko.
Na tym stanowisku pozostał do lutego 1941 roku czyli do utworzenia odrębnego
Ludowego Komisariatu Bezpieczeństwa Państwowego
NKGB ZSRR, do którego został przeniesiony na stanowisko naczelnika Wydziału II
NKGB
. Po ponownym utworzeniu jednolitego NKWD przeszedł ponownie na stanowisko naczelnika Wydziału 1. Specjalnego. Później w lutym
1942
roku został długoletnim naczelnikiem Wyższej Szkoły
NKWD
/
NKGB
/
MGB
, sprawował ów stanowisko do maja 1947 roku. Do
1951
roku zajmował różne stanowiska w
Ministerstwie Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR
.
- Stopnie wojskowe i odznaczenia
- 1936 - lejtnant bezpieczeństwa państwowego
- 1938 - starszy lejtnant bezpieczeństwa państwowego
- 1939 - kapitan bezpieczeństwa państwowego
- 1940 - major bezpieczeństwa państwowego
- 1941 - starszy lejtnant bezpieczeństwa państwowego
- 1943 - komisarz bezpieczeństwa państwowego
- 1945 - generał-major bezpieczeństwa państwowego
Źródła
- Sergo Beria BERIA mój ojciec w sercu stalinowskiej władzy, Warszawa wydawnictwo Magnum
- Paweł Piotr Wieczorkiewicz ŁAŃCUCH ŚMIERCI Czystka w Armii Czerwonej 1937-1939, Rytm