Głowacica (Hucho hucho) – słodkowodna
ryba
z rodziny
łososiowatych
(Salmonidae) należąca do rzędu
łososiokształtnych
(Salmoniformes).
Występowanie
Ze względu na swoje pierwotne występowanie w dorzeczu środkowego i dolnego
Dunaju
zwana jest łososiem Dunaju. Obecnie występuje również w
Renie
i jego dorzeczu. Zaaklimatyzowała się także w rzekach gór
Atlasu
w
Maroku
, gdzie temperatura wody dochodzi do 26 stopni C. Jednak tam nie może rozmnażać się naturalnie.
W
Polsce
występuje w
Czarnej Orawie
dopływie
Wagu
oraz w rzekach zarybianych tym gatunkiem. Są to
Poprad
,
Dunajec
,
San
,
Raba
,
Skawa
,
Soła
,
Nysa Kłodzka
,
Bóbr
,
Gwda
oraz w czorsztyńskim zbiorniku zaporowym. Liczebność polskiej głowacicy szacuje się na 1500–2000 dorosłych osobników.
Potrzebuje wód zimnych dobrze natlenionych, szybko płynących o kamienistym dnie. Najliczniej występuje w rzekach ze żwirowym lub kamienistym dnem. Żyje samotnie. Jest rybą stanowiskową, zażarcie broniącą swego ściśle określonego
terytorium
przed wszelkimi konkurentami. Najchętniej przebywa w głębszych partiach wód o silnym nurcie. Odznacza się tolerancją ekologiczną, może żyć nawet w lekko zanieczyszczonych wodach.
Opis
Przeciętnie głowacica osiąga 80 do 100 cm długości, ważąc przy tym 5–10 kg. Piętnastoletnie osobniki mogą mierzyć 150 cm i osiągać masę 52 kg. Największy złowiony osobnik mierzył 183 cm i ważył 60 kg. Ciało wydłużone, wrzecionowate, okrągłe w przekroju. Głowa duża, lekko spłaszczona, z szeroko wyciętym otworem gębowym sięgającym poza krawędź oka. Pysk uzbrojony jest w 4–8 hakowate zęby umieszczone w jednym rzędzie. Pierwsze łuki skrzelowe zaopatrzone są w 16–18 wyrostków filtracyjnych. Głowacica posiada względnie dużą
płetwę
tłuszczową, natomiast pozostałe płetwy są dość małe. Płetwa ogonowa jest wyraźnie karbowana.
Łuski
bardzo drobne. Grzbiet brązowawy lub zielonkawoszary, boki jaśniejsze z miedzianym połyskiem, brzuch biały. Na bokach liczne, nieregularnie rozmieszczone, małe, ciemne plamki. Jest największą rybą łososiowatą i jedną z większych słodkowodnych.
Odżywianie
Głównym pokarmem głowacicy są ryby takie jak
płoć
,
jaź
,
jelec
,
kiełb
,
kleń
oraz
łososiowate
. Zjada również
owady
,
bezkręgowce
,
żaby
, małe
ssaki
i
ptaki
wodne. Wielkość ryb jakie jest w stanie połknąć stanowi około 35% jej długości.
Rozród
Samice osiągają dojrzałość płciową w wieku 3–4 lat, a samce w wieku 4-5 lat. Przed
tarłem
ubarwienie samców ciemnieje, a boki stają się ciemnoczerwone. Samice nie przybierają barw godowych. Tarło odbywa się wiosną – w marcu i kwietniu, gdy temperatura wody osiąga 8–10 stopni. U samców tworzy się tak zwany hak tarłowy, czyli szczęka dolna o haczykowatym, kształcie. Grubieje im jednocześnie skóra – cecha niezbędna podczas gwałtownych walk z rywalami na tarliskach. W poszukiwaniu odpowiednich warunków do odbycia godów ryby wędrują w górę rzek lub w niewielkie pobliskie strumienie, gdzie w płytkich, ale bogatych w tlen miejscach wykopują w żwirowym dnie jamy. Samica uderzeniami ogona w żwirowe kamieniste dno robi wgłębienie, gdzie składa ikrę. Przyjmuje się, że na 1 kg masy samicy przypada 1000 jaj. Ikra o średnicy 4–6 mm ma barwę pomarańczową. Ze względu na stosunkowo późną porę tarła larwy głowacicy rozwijają się znacznie szybciej niż innych łososiowatych, bowiem woda jest już cieplejsza. Okres wylęgania w temperaturze 7–9 stopni Celsjusza trwa około 38 dni. Larwy wykluwają się najczęściej pod koniec maja bądź na początku czerwca. Po zużyciu zapasów
woreczka żółtkowego
(około 2 tygodnie) odżywiają się
bezkręgowcami
i
skorupiakami
, później małymi rybkami. Najczęściej są to
strzeble potokowe
,
świnka
i inne ryby
karpiowate
. Młode rosną bardzo szybko, po roku osiągają długość 16 cm. Przez okres młodociany (3 lata) mają brązowe ubarwienie z kilkunastoma stalowoszarymi poprzecznymi pasami.
Ochrona
Okres ochronny: 1 marca – 31 maja. Wymiar ochronny: 70 cm. Tygodniowy limit: 1 sztuka.
Przypisy
- ↑
Hucho hucho
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
)
- ↑
Hucho hucho
. Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (
ang.
)
Bibliografia
- Artykuł "Głowacica" dr hab. Romana Kujawy
- Wielki atlas ryb. Andreas Janitzki
Zobacz też
