Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Podział administracyjny Polski 1975-1998

Podział administracyjny Polski 1975-1998

Podział administracyjny Polski w latach 1975-1998

Podział administracyjny Polski 1975-1998 – podział administracyjny obowiązujący od 1 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 (od reformy w 1975 do reformy w 1999 ). Został wprowadzony ustawą z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. Utworzono 49 województw , zlikwidowano pośredni szczebel administracyjny, czyli powiaty . Województwo warszawskie miało status województwa stołecznego, a województwa łódzkie i krakowskie były tzw. województwami miejskimi. Początkowo Wrocław stanowił jednostkę podziału administracyjnego stopnia wojewódzkiego w obrębie woj. wrocławskiego .

Początkowo nie było podziału na gminy miejskie , miejsko-wiejskie i wiejskie , lecz na miasta i gminy jako podstawowe jednostki administracyjne. W pierwszym dniu obowiązującego nowego podziału, czyli 1 czerwca 1975 roku, Polska dzieliła się na 2343 gminy i 814 miast (w tym 4 miasta o szczególnym statusie – Warszawa , Łódź , Kraków i Wrocław – z wewnętrznym podziałem na dzielnice jako pomocnicze jednostki administracyjne), a więc na 3157 jednostek najniższego rzędu.

Jako nieoficjalny powód reformy uznaje się chęć wzmocnienia kontroli nad niższymi warstwami aparatu państwowego przez KC PZPR . Po przejęciu władzy przez Gierka i rozbiciu opozycji w Biurze Politycznym , nadal trwał opór niższych warstw PZPR, gdzie tworzyły się partyjne kliki. Poprzez reorganizację administracji i nowy podział terytorialny, Gierek, mógł wprowadzić "swoich ludzi" do komitetów wojewódzkich i rozbić stare stronnictwa.[1]

W 1991 i 1992 roku przeprowadzono wielką restrukturyzację gmin, co sprawiło że dotychczasowy podział na miasta i gminy znacznie się zmienił[2]:

  • większość odrębnych jednostek posiadających wspólne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) połączono; określenie gmina miejsko-wiejska nie było oficjalnie używane, stosowano nadal określenie gmina (obocznie używano określenia miasto połączone z gminą lub miasto-gmina aby odróżnić je od gmin typowo wiejskich),
  • niektóre odrębne jednostki posiadające aczkolwiek wspólne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) oficjalnie rozdzielono,
  • część odrębnych jednostek posiadających oddzielne organy dla zarówno miast jak i gmin (znajdujących się w miastach) zachowała swą odrębność; dotyczyło to szczególnie większych miast choć występowały duże rozbieżności; stan ten (traktowany jako niezmienny) nie został opisany w dziennikach ustaw,
  • nieliczne miasta, które zachowały swą odrębność w dalszym ciągu były jednostkami administracyjnymi określanymi jako miasta (nie gminy).

Pod koniec lat 90. XX w. przeprowadzono kolejną reformę administracyjno-samorządową kraju, wprowadzając na nowo powiaty oraz ustanawiając 16 województw.

W latach 1975-98 75 miejscowości otrzymało prawa miejskie , głównie duże wsie gminne, posiadające je wcześniej. Jednak spora grupa miast odzyskała samodzielność po włączeniu ich do miast sąsiednich w latach 70.: Poręba , Sławków , Międzyzdroje , Bieruń , Lędziny , Wojkowice , Rydułtowy , Pszów , Miasteczko Śląskie , Imielin , Radlin , Radzionków , Zagórz . W okresie tym 8 miast utraciło prawa miejskie, było to spowodowane dalszym łączeniem się miast w drugiej połowie lat 70.

Najbardziej charakterystyczne dla dawnego podziału było to, iż tylko nieliczne województwa miały więcej niż 1 mln mieszkańców oraz fakt, że stolicami nowych województw zostały w wielu przypadkach średnie bądź małe, prowincjonalne miasta (dzięki awansowi nastąpił w nich rozwój gospodarczy).

W latach 1975-1998 istniały następujące województwa:

położeniewojewództwomiasto
wojewódzkie
powierzchnia
km2 (1998)
ludność
(1998)
miastagminy
mapa
bialskopodlaskie Biała Podlaska 5348309 900635
mapa
białostockie Białystok 10 055701 4001749
mapa
bielskie Bielsko-Biała 3704927 5001859
mapa
bydgoskie Bydgoszcz 10 3491 136 9002755
mapa
chełmskie Chełm 3866248 800425
mapa
ciechanowskie Ciechanów 6362437 400945
częstochowskie Częstochowa 6182779 6001749
mapa
elbląskie Elbląg 6103495 1001537
gdańskie Gdańsk 73941 469 4001943
mapa
gorzowskie Gorzów  Wielkopolski 8484514 3002138
mapa
jeleniogórskie Jelenia Góra 4379523 7002428
mapa
kaliskie Kalisz 6512724 8002053
mapa
katowickie Katowice 66503 894 9004346
Województwo kieleckie
kieleckie Kielce 92111 131 7001769
Województwo konińskie
konińskie Konin 5139480 8001845
Województwo koszalińskie
koszalińskie Koszalin 8470527 6001735
mapa
miejskie krakowskie Kraków 32541 245 0001038
Województwo krośnieńskie
krośnieńskie Krosno 5702510 1001237
mapa
legnickie Legnica 4037525 6001131
mapa
leszczyńskie Leszno 4154399 5001928
mapa
lubelskie Lublin 67921 027 3001662
mapa
łomżyńskie Łomża 6684352 9001239
mapa
miejskie łódzkie Łódź 15241 099 700811
Województwo nowosądeckie
nowosądeckie Nowy Sącz 5576747 5001441
mapa
olsztyńskie Olsztyn 12 327778 2002148
mapa
opolskie Opole 85351 022 1002961
mapa
ostrołęckie Ostrołęka 6498411 600938
pilskie Piła 8205496 9002435
mapa
piotrkowskie Piotrków Trybunalski 6266642 2001051
płockie Płock 5117520 900944
mapa
poznańskie Poznań 81511 363 6003357
Województwo przemyskie
przemyskie Przemyśl 4437415 600935
mapa
radomskie Radom 7294763 3001561
Województwo rzeszowskie
rzeszowskie Rzeszów 4397648 9001341
mapa
siedleckie Siedlce 8499661 4001266
mapa
sieradzkie Sieradz 4868411 500940
mapa
skierniewickie Skierniewice 3960423 700836
mapa
słupskie Słupsk 7453429 7001131
mapa
suwalskie Suwałki 10 490489 2001442
mapa
szczecińskie Szczecin 9982995 2002950
Województwo tarnobrzeskie
tarnobrzeskie Tarnobrzeg 6283609 1001446
mapa
tarnowskie Tarnów 4151700 800941
mapa
toruńskie Toruń 5348674 8001341
mapa
wałbrzyskie Wałbrzych 4168733 0003130
stołeczne warszawskie Warszawa 37882 419 8002732
mapa
włocławskie Włocławek 4402434 7001430
mapa
wrocławskie Wrocław 62871 136 7001633
Województwo zamojskie
zamojskie Zamość 6980489 300547
mapa
zielonogórskie Zielona Góra 8868679 3002650

Przypisy

  1. Wojciech Roszkowski: Historia Polski 1914-1998, Wydanie siódme rozszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 330. . 
    • (frag. książki)Reorganizacja administracji PRL. Sytuacja w kierownictwie partyjno-państwowym PRL uległa stabilizacji. Za cenę wzrostu zależności od Moskwy, za której reprezentanta w Biurze Politycznym uważano Jaroszewicza, Gierek rozbił opozycję na szczytach PZPR. Nadal jednak trwał opór średniego i niższego aparatu - partyjne kliki zdobywały w terenie coraz większą niezależność i tylko pozorowały posłuszeństwo. W celu wzmocnienia kontroli nad aparatem terenowym kierownictwo PZPR przeprowadziło reorganizację administracji i nowy podział terytorialny PRL na 49 województwo.(...) Sekretarzami nowych komitetów wojewódzkich zostawali najczęściej dygnitarze wychowani w ZMP. Likwidacja powiatów przetrzebiła średni aparat, który bądź to awansował do nowych komitetów, bądź był degradowany do komitetów gminnych. Ruchy te wzmocniły nieco pozycję grupy gierkowskiej, a podkopały resztę wpływów Szlachcica.
  2. Dz. U. z 1991 r. Nr 2, poz. 9 , Dz. U. z 1991 r. Nr 3, poz. 12 i Dz. U. z 1991 r. Nr 87, poz. 397 . Zmiany weszły w życie 1991-02-01, 1991-04-02 i 1992-01-01

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Podział administracyjny Polski 1975-1998":

Wszystkich Świętych ...

Dziady (zwyczaj) ...

Pęcice ...

Rodzimy Kościół Polski ...

Biskup ...

Mieszko II Lambert ...

Nadciśnienie tętnicze ...

Wincenty Okołowicz ...

Adwentyzm ...

Oddychanie komórkowe ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Podział administracyjny Polski 1975-1998":

01 Znaki drogowe - znaki uzupełniające (plansza 17) ...

Podział odcinka (plansza 5) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 9) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie