Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego, dla zachowania jego wartości przyrodniczych, kulturowych i estetycznych.
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe zalicza się do obiektowych, czyli indywidualnych form ochrony przyrody. Często objęte nią są zabytkowe (choć niekoniecznie) budowle, np. pałacyki, dworki, kościoły wraz z towarzyszącą im przyrodą, np. zespoły pałacowo-parkowe.
Ustanowienie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody lub uchwały rady gminy, po uzgodnieniu z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.
Jak przykład można podać:
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Arkadia” powołano m.in. dla ochrony urozmaiconej rzeźby terenu o walorach widokowych, powiązanego historycznie
z sąsiednim zespołem pałacowo-parkowym Królikarnia.
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park Słowiański”,
Zespół przyrodniczo - krajobrazowy „Uroczysko Lubniewsko”, tworzy je jezioro Lubniewsko wraz z otaczającymi lasami. Ciekawym elementem znajdującym się na terenie uroczyska jest wczesnośredniowieczne grodzisko słowiańskie z VII w.
