Rzeźbotwórcza działalność wód płynących polega na erozji (niszczenie podłoża i brzegów doliny), transporcie materiału różnej wielkości oraz jego akumulacji (osadzaniu). Intensywność tych procesów zależy od ilości wody w rzece oraz prędkości, z jaką ona płynie. Końcowym efektem rzeźbotwórczej działalności rzeki jest dolina, która w swoim profilu podłużnym – od źródła do ujścia – zmienia kształt i wygląd.W zależności od wielkości spadku rzekę można podzielić na trzy odcinki:
– bieg górny – duży spadek powodujący szybki nurt, erozja
– bieg środkowy – spadek znacznie mniejszy, woda płynie wolniej
– bieg dolny – bardzo mały spadek, leniwie płynąca woda
Na każdym z tych odcinków przeważa inny rodzaj rzeźbotwórczej działalności rzeki i powstają inne formy ukształtowania powierzchni.
