Wody powierzchniowe

Równolegle do czoła lądolodu przemieszczały się wypływające z niego masy wód, które łączyły się z wodami rzek płynących z południa. W ten sposób powstały pradoliny. Tam, gdzie współczesna rzeka biegnie w układzie południkowym, łącząc się z równolegle przebiegającą pradoliną, powstają niekiedy przełomy. Płynące przez nie rzeki wykorzystują jednak najczęściej fragmenty dawnych rynien jeziornych. Najbardziej charakterystycznym przykładem są Odra i Warta. Rzeki te płyną raz pradoliną (równoleżnikowo), raz przełomem lub dawną rynną (południkowo).

Śródlądowe zbiorniki wodne naturalne i sztuczne nazywamy jeziorami. Wypełniają one zagłębienia terenu o podłożu nieprzepuszczalnym, powstałe w wyniku różnorodnych procesów rzeźbotwórczych.