Osiągnięcia krucjat okazały się nietrwałe, jedyne wymierne korzyści osiągnęło papiestwo, które wbrew nawet własnemu zakazowi lichwy, pożyczało pieniądze rycerstwu, w zastaw biorąc majątki ziemskie. Wielu rycerzy nie powróciło a majątki pozostawały w rękach papiestwa. Gospodarkafeudalna upadała na rzecz gospodarki towarowo-pieniężnej, która rozwijała się szczególnie w miastach. Po upadku krucjat, w Europie wpływy polityczne i gospodarcze zaczęły uzyskiwać zakony Krzyżaków, templariuszy i joannitów.
Pchła może cały rok czekać w bezruchu, by na odgłos kroków (ludzkich lub zwierzęcych) natychmiast wyrwać się z odrętwienia i wskoczyć na potencjalnego żywiciela.