Śledziowate (Clupeidae) –
rodzina
ryb
śledziokształtnych
, głównie morskich, obejmująca między innymi śledzie, szproty, sardynki, sardynele i sardynopsy. Są to ryby użytkowe o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym, zajmują czołowe miejsce w światowym rybołówstwie.
Występowanie
Wody całego świata, głównie przybrzeżne wody morskie pomiędzy 70°
N
a 60°
S
. Większość śledziowatych to gatunki morskie, nieliczne są słodkowodne lub dwuśrodowiskowe. W
Morzu Bałtyckim
występuje
sałaka
(podgatunek śledzia atlantyckiego),
aloza
,
parposz
i
szprot
.
Cechy charakterystyczne
Ciało wydłużone, od zaokrąglonego do silnie spłaszczonego, o długości od 2 do 75 cm. Śledziowate są bardzo sprawnymi, zwrotnymi pływakami zdolnymi przemierzać znaczne przestrzenie. Pojedyncza, mała
płetwa
grzbietowa ułożona jest pośrodku grzbietu, płetwy brzuszne znajdują się w pobliżu linii podstawy płetwy grzbietowej, płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. U niektórych gatunków płetwa grzbietowa i płetwy brzuszne nie występują.
Linia boczna
u większości gatunków jest niewidoczna, u niektórych występuje tylko na pierwszych łuskach za głową.
Łuski
cykloidalne. Ubarwienie srebrne z ciemniejszym grzbietem. Żywią się
planktonem
, a większe osobniki drobnymi rybami. Pływają najczęściej w
ławicach
, czasami bardzo dużych.
Znaczenie gospodarcze
Śledziowate zajmują pierwsze miejsce w światowych połowach rybołówstwa. Są wykorzystywane przede wszystkim z powodu mięsa nadającego się do użytku w stanie świeżym, wędzonym, po zamrożeniu lub zasoleniu, w postaci konserw i marynat. Poza tym są wykorzystywane w przetwórstwie rybnym. Do gatunków o największym znaczeniu gospodarczym należą
śledź atlantycki
,
śledź pacyficzny
,
sardynki
i
szprot
.
Systematyka
Klasyfikacja
śledziowatych nie jest ustalona. Relacje pokrewieństwa pomiędzy poszczególnymi taksonami pozostają kontrowersyjne, a rodzina nie jest uznawana za
takson monofiletyczny
. Do śledziowatych zalicza się ponad 200 współcześnie żyjących gatunków grupowanych w podrodziny i rodzaje:
Alosinae – alozy:
-
Alosa
- Brevoortia
- Caspialosa
- Ethmalosa
- Ethmidium
- Gudusia
- Hilsa
- Tenualosa
Clupeinae:
Dorosomatinae:
- Anodontostoma
- Clupanodon
- Dorosoma
- Gonialosa
- Konosirus
- Nematalosa
Dussumieriinae:
- Dayella
- Dussumieria
- Etrumeus
- Gilchristella
- Jenkinsia
- Luisiella
- Sauvagella
- Spratelloides
- Spratellomorpha
Pellonulinae:
- Clupeichthys
- Clupeoides
- Congothrissa
- Corica
- Cynothrissa
- Ehirava
- Hyperlophus
- Laeviscutella
- Limnothrissa
- Microthrissa
- Minyclupeoides
- Odaxothrissa
- Pellonula
- Poecilothrissa
- Potamalosa
- Potamothrissa
- Stalothrissa
oraz rodzaje, których pozycja taksonomiczna jest dyskutowana:
- †Chasmoclupea
- †Erichalcis
- Ilisha
- Nannothrissa
- Neoopisthopterus
- Pellona
- Platanichthys
- Ramnogaster
- Rhinosardinia
-
Sardina
-
Sardinella
-
Sardinops
- Sierrathrissa
- Sprattus
- Stolothrissa
- Strangomera
- Thrattidion
Bibliografia
- Froese, R. & D. Pauly:
Family Clupeidae - Herrings, shads, sardines, menhadens
(
ang.
). FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org, 2008. [dostęp 22 marca 2009].
-
Clupeidae.
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
) [dostęp 22 marca 2009]
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. .
Zobacz też