|
Święty gaj (antropologia)
Święty gaj (antropologia)Święty gaj - to
święte miejsce
poświęcone bóstwom, duchom przodków lub siłom natury. Święte gaje występują w pierwotnych religiach
Ariów
,
Irańczyków
,
Greków
,
Rzymian
,
Germanów
,
Słowian
, i
Celtów
. Istniały one zarówno w religiach starożytnych jak i w innych kulturach na świecie . W niektórych kulturach święte gaje poświęcone były bogom (jeden z nich stał się np. podstawą do powstania książki
Jamesa Frazera
Złota gałąź
), w innych dodatkowo stanowiły symboliczną więź żywych ze zmarłymi przodkami, której naruszenie groziło poważnymi, negatywnymi konsekwencjami. Miejsca takie zachowały swoją funkcję religijną także współcześnie w wybranych nurtach religijnych.
HinduizmNiezależnie od kultu świątynnego, w Indiach zachowała się tradycja utrzymywania świętych gajów , co służyło między innymi zachowaniu gatunków szczególnie ważnych ze względu na swoje właściwości lecznicze. Zabronione są tam polowania, wypas zwierząt, a drewno pozyskać można dopiero jak drzewo uschnie. Jeden z kapłanów w
Indiach
tłumacząc dostojnikom angielskim w XIX wieku istotę rozumienia dlaczego ludzie modlą się do drzewa o specyficznym wyglądzie lub modlą się do
Księżyca
wyjaśnia, że w zasadzie nikt nie modli się do drzewa czy do Księżyca - ludzie modlą się do bóstwa, które stoi za tym przedmiotem. - W
Ghatach Zachodnich
w stanie
Maharasztra
istnieje ponad 200 świętych gajów, zwykle poświęconych Matce Ziemi . Zabronione są tam polowania ( wszystkie zwierzęta przynależą do bogini ) i wypas zwierząt. Drewno można pozyskiwać dopiero jak drzewo uschnie [1] . Przykładowe
lokalizacje gajów : Parinche Valley w dystrykcie
Pune
[2]. - W stanie
Meghalaya
najbardziej czczone święte gaje to :
- Mawphlang Sacred Forest - 25 kilometrów od
Shillong
, w dystrykcie East Khasi Hills [4]
- Mausmai
CeltowieJednym z najstarszych przekazów zapisu świętego gaju był żołnierz rzymski Lukan. Opis dotyczy kultury celtyckiej. Znaleźć go można w książce profesora J. Gąssowskiego - patrz bibliografia. Wierzenia Słowian i Bałtów
Aleksander Brückner
zamieszcza opisy podobnych świętych gajów w "Starożytnej Litwie". Opisy te występują tam wielokrotnie. Problem świętych gajów związany był z problemem chrystianizacji
Słowian
i
Bałtów
, który to proces zakończył się w pełni w końcu XIX w. wraz z powstaniem gęstej sieci parafii. Przez długi czas procesom chrystianizacji i wprowadzaniu nowych porządków społecznych towarzyszyło wycinanie świętych gajów, niszczenie świątyń i posągów słowiańskich bóstw[]. Słowianie i Bałtowie przez długi czas opierali się procesowi niszczenia lasów, jednakże na części ziem, w szczególności Prus, proces ten przebiegał niezwykle szybko. Jeden z takich przypadków opisuje misjonarz Hieronim: | Dotarli tak do środka gaju, gdzie prastary dąb nad wszystkie drzewa za święty i za właściwą siedzibę bogów uważano; przez chwilę nikt się weń uderzyć nie ważył [...]. Wyrąbano cały las. W tej krainie było więcej lasów, równą czcią świętych, gdy po raz kolejny wyruszyli ku ich wycinaniu, przybył do Witowta wielki tłum niewieści z płaczem i krzykiem, skarżył się, że wyrąbano święty gaj i odebrano dom boży, w którym zwykli byli błagać pomocy bożej, skąd deszcze i pogodę otrzymywali; nie wiedzą więcej, gdzie szukać boga, któremu siedzibę zabrano. Jest kilka mniejszych gajów, w których zwykli czcić bogów; i te chcą zniszczyć, jakieś nowe świętości wprowadzając, a ojczysty zwyczaj wykorzeniając; proszą więc i błagają, aby nie dozwolił niszczyć miejsc i obrzędów kultu przodków. Za kobietami następują mężczyźni i twierdzą, że nie mogą znieść nowego obrzędu, i mówią, że opuszczą raczej ziemię i ogniska ojczyste niż przyjętą od przodków wiarę. |
Przypisy- ↑ Myśl ekologiczna w hinduizmie. Człowiek jako część stworzenia. W: Monika Tworuschka, Udo Tworuschka: Religie świata. Michał Dobrzański (tł.), Grzegorz Polak (uzup.). Wyd. 1. T. V: Hinduizm. Warszawa:
Agora SA
, 2009, s. 103, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej. .
- ↑
Sacred Groves of Parinche Valley of Pune District of Maharashtra, India and their Importance
(
ang.
). [dostęp 2010-07-03].
- ↑ Myśl ekologiczna w hinduizmie. Człowiek jako część stworzenia. W: Monika Tworuschka, Udo Tworuschka: Religie świata. Michał Dobrzański (tł.), Grzegorz Polak (uzup.). Wyd. 1. T. V: Hinduizm. Warszawa:
Agora SA
, 2009, s. 103, seria: Biblioteka Gazety Wyborczej. .
- ↑
Eco Destination . Mawphlang Sacred Forest
(
ang.
). Department of Tourism, Government of Meghalaya. [dostęp 2010-07-03].
Bibliografia- Basham Arthur L.;
Indie
, 1964 PIW
- Brückner Aleksander, Mitologia słowiańska i polska,
PWN
,
Warszawa
1980
- Brückner Aleksander, Starożytna Litwa, Ludy i Bogi, Szkice historyczne i mitologiczne, Wydawnictwo Pojezierze,
Olsztyn
1984
- Gąssowski Jerzy, Mitologia Celtów, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe,
Warszawa
1978
- Łowmiański Henryk, Religia Słowian i jej upadek (wieki VI-XII),
PWN
,
Warszawa
1979
- Łowmiański Henryk, Początki Polski, z dziejów Słowian w I tysiącleciu n.e.,
PWN
,
Warszawa
1964
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Święty gaj (antropologia)":
Wszystkich Świętych
...
Rodzimy Kościół Polski
...
Dzień Zaduszny
...
Biegun północny
...
Adwentyzm
...
I wiek
...
1484
...
XVI wiek
...
Diakon
...
Ewangeliści
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Święty gaj (antropologia)":
11 LISTOPADA (plansza 1)
...
Antyk judajski - mądrość Biblii (plansza 10)
...
08. Geneza i istota państwa (plansza 6)
...
|
