Więzienie we Wrocławiu przy ul.Kleczkowskiej, widok od ul.Reymonta

Więziennictwo - termin używany na określenie:

• ogółu zakładów karnych i ich organizacji
• systemu odbywania kary pozbawienia wolności w danym państwie.

Współczesne ustawodawstwa często zamiast nazwy więzienie używają nazwy zakład karny , a zamiast nazwy więziennictwo — system penitencjarny.

Resocjalizacja

Współczesne systemy penitencjarne państw demokratycznych przywiązują dużą wagę - przynajmniej w sferze ustaleń formalnych i kodeksowych - do resocjalizacji skazanych; znalazło to swoje odbicie m.in. w polskim kodeksie karnym wykonawczym z 1997 r. (nowelizacja w 2003 r.), na podstawie którego odbywa się wykonywanie orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym karnym i w postępowaniu w sprawach o wykroczenia . W praktyce jednak jest znacznie gorzej, od wielu lat większość polskich zakładów karnych jest przeludnionych i nie spełnia wielu spośród norm, przestrzeganych w innych państwach Europy , zwłaszcza Zachodniej.

Krytyka resocjalizacyjnej roli więzienia

Thomas Mathiesen twierdzi, że więzienie nigdy jednak rzeczywistej zdolności resocjalizacyjnej nie miało, a jego funkcją ukrytą jest represjonowanie najniższych warstw społecznych (Prison on Trial).

Michel Foucault był zdania (Nadzorować i karać), że więzienie powstało jako jeden z najważniejszych instrumentów nowoczesności i państwa nowoczesnego, mający na celu stworzenie społeczeństwa uregulowanego, pracującego systematycznie, w sposób uporządkowany, o wyznaczonych godzinach i w wyznaczonych miejscach, przewidywalnego, możliwego do opanowania przez władzę i porządek społeczny. Jego zdaniem więzienie miało na celu przymusić jednostki oporne do takiej pracy i zarazem znaleźć ludzi, którzy by wykonywali pracę, której z własnej woli nikt nie chce wykonywać, niezależnie od stawki, ze względu na morderczy wysiłek fizyczny, jaki się z nią wiązał (np. w kamieniołomach).

Donald Clemmer (The Prison Community, New York 1940 ) twierdzi, że więzienie dokonuje procesu prisonization, czyli włączenia w specyficzną kulturę więzienną.

Lloyd W. McCorkle i Richard Korn (Resocialisation within walls, "Annals of American Academy of Political and Social Science" 1954 ) opisali mechanizm, w jaki proces sądowy jest przez sądzonych odbierany jako seria rytuałów wykluczenia ; znalazłszy się w gronie tak samo wykluczonych, stają się częścią kultury polegającej na odrzucaniu tych, którzy ich odrzucili czyli reszty społeczeństwa.

Zygmunt Bauman , podejmując te wątki, twierdzi (Globalizacja, Warszawa 2000), że kultura więzienna posiada zdolność reprodukcji, która jest zdolnością każdej kultury. Widzi w tym jeden z najważniejszych czynników wzrostu przestępczości, gdyż - jak podkreśla (np. Europa, 2005) - przestępczość zaczęła naprawdę wzrastać dopiero jakiś czas po zaostrzeniu polityki karnej i po rozpętaniu "poczucia", że ona wzrosła przez państwa Zachodu. Proces ten nazywa Bauman "kryminalizacją biedy", sposobem sprawowania władzy przez współczesne społeczeństwa nad najniższymi klasami społecznymi, w sytuacji, kiedy nie ma dla nich pracy i żadnego pomysłu na ich zagospodarowanie nie ma. Ludzie, którzy już zostali inkulturowani przez kulturę więzienną, po wyjściu na wolność reprodukują ją w świecie zewnętrznym. Uważa, że sytuacja jest dramatyczna, gdyż (jak pokazują dane ONZ ) na całym świecie mamy do czynienia z lawinowym wzrostem wydawanych wyroków pozbawienia wolności.

System więzienny w Polsce

W polskim systemie penitencjarnym jest 85 zakładów karnych różnego typu i ok. 69 tys. miejsc więziennych. Osadzonych jest ok. 83 tys., a oczekujących na osadzenie 30 tys. W polskich więzieniach nie jest więc przestrzegane prawo minimum 3 m² w celi na osadzonego. Najtrudniejsza sytuacja występuje w okręgu katowickim, np. w Częstochowie zaludnienie sięga prawie 150%. W okręgu koszalińskim, w Starym Bornem przekroczono limit o 26%, a w Wierzchowie, gdzie osadzeni są młodociani przestępcy, zaludnienie sięga 116% (dane z połowy 2005 r.).

Rząd projektuje pozyskanie 10 tys. miejsc do roku 2009 . Rocznie zakłady karne w Polsce opuszcza około 180 tys. osób. Tygodniowo przyjmowane jest około 500-700 skazanych. Problemem są narkomani , którzy na leczenie w specjalnym zakładzie muszą czekać nawet 2 lata.

Oprócz kary pozbawienia wolności polskie ustawodawstwo przewiduje inne środki walki z przestępczością: karę ograniczenia wolności i dozór kuratora .

Zobacz też

• Służba Więzienna
• zakłady karne w Polsce
• areszty śledcze w Polsce
• zakłady poprawcze w Polsce
• areszt
• areszt śledczy
• zakład poprawczy

Linki zewnętrzne

• Ogólnopolski portal Służby Więziennej
• Portal o więziennictwie