Stefan I Święty
król Węgier
Okres panowania	od 997 do 15 sierpnia 1038
Poprzednik	Gejza
Następca	Piotr Orseolo
Dane biograficzne
Dynastia	Arpadowie
Urodzony	ok. 969
Zmarł	15 sierpnia 1038
Ojciec	Gejza
Matka	Sarolta
Żona	Gizela Bawarska
Dzieci	Otto, Emeryk Święty

Stefan I Święty, zw. Węgierskim ^[1] (ur. ok. 969 ^[2], zm. 15 sierpnia 1038 ) - książę Węgier od 997 roku, król od 1000 roku z dynastii Arpadów . Pierwszy węgierski władca koronowany na króla. Założyciel dwóch arcybiskupstw w Ostrzyhomie i Kalocsy oraz ośmiu biskupstw, święty Kościoła katolickiego .

Biografia

Był synem Gejzy , księcia Węgier, i jego żony Sarolty . W starszej literaturze utrzymywał się pogląd, że jego matką była Adelajda Biała Knegini , rzekoma siostra Mieszka I . Obecnie pogląd ten został zarzucony, a Adelajda uznawana jest przez badaczy za postać fikcyjną.

Początkowo nosił pogańskie imię Wajk (Vajk). W 974 roku został ochrzczony; otrzymał wtedy chrześcijańskie imię Stefan. W 995 roku poślubił Gizelę , córkę bawarskiego księcia Henryka II Kłótnika .

Po śmierci ojca w 997 roku został księciem Węgier. Pokonawszy pogańskich wodzów Koppánya i Ajtonya , rozpoczął umacnianie chrześcijaństwa na Węgrzech. W 1000 roku^[3] za zgodą papieża Sylwestra II został koronowany na króla. W 1005 roku wyprawił się przeciwko Bułgarii . W późniejszych latach pokonał m.in. swojego wuja Gyulę Młodszego , władcę Siedmiogrodu , oraz księcia Achtuma.

Stefan I ufundował dwa arcybiskupstwa: w Ostrzyhomiu ( węg. Esztergom) i Kalócsy, osiem biskupstw - w Csanádzie, Egerze , Wielkim Waradynie ( węg. Nagyvárad, dziś rum. Oradea), Pięciokościołach ( węg. Pécs), Jawarynie ( węg. Győr), Apulum ( węg. Gyulafehérvár, dziś rum. Alba Iulia), Veszprém i Vácu oraz kilka opactw . Przeprowadził też reformę administracyjną, dzieląc kraj na komitaty , na czele których stał żupan .

Gdy w 1031 roku syn Stefana, Emeryk , zginął na polowaniu pojawił się problem następstwa tronu. Zgodnie z zasadą senioratu następcą tronu powinien był zostać Vazul , brat stryjeczny Stefana. Król jednak wybrał na kolejnego władcę Węgier swojego siostrzeńca, Piotra Orseolo . Stefan zmarł w 1038 roku i został pochowany w katedrze w Białogrodzie Królewskim .

Kult

W 1083 roku, dzięki staraniom króla Władysława I Świętego , "podniesiono" relikwie Stefana, co równało się kanonizacji .

Jego wspomnienie obchodzono początkowo 20 sierpnia .

Na Węgrzech obchodzone jest po dzisiejszy dzień, jako święto narodowe - "Dzień św. Stefana", węg. Szent István napja^[4].

W 1686 roku Innocenty XI przesunął je na 2 września , natomiast reforma liturgiczna Pawła VI ( 1969 ) przeniosła ten dzień na 16 sierpnia , jako najbliższy jego śmierci ^[5].

Żona i potomstwo Stefana I

W 995 roku Stefan poślubił Gizelę , księżniczkę bawarską, córkę Henryka II Kłótnika z dynastii Ludolfingów , i Gizeli Burgundzkiej . Z tego małżeństwa pochodził Emeryk Święty ( 1007 - 1031 ), następca tronu oraz zapewne kilkoro dzieci zmarłych w dzieciństwie.

Zobacz też

Gyula Benczúr : Chrzest Wajka

Przyjaźń polsko-węgierską liczy się od Stefana I

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• miecz świętego Stefana
• prawica świętego Stefana
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego

Przypisy

Bibliografia

Poprzednik Gejza

Książę Węgier 997 – 1000

Następca On sam jako król

Poprzednik On sam jako książę

Król Węgier 1000 – 1038

Następca Piotr Orseolo