Powojowate
Pokrój roślin z rodz. powojowatych (Argyreia sp.) Pokrój roślin z rodz. powojowatych (Argyreia sp.)
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	Euphyllophyta
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	astrowe
Rząd :	psiankowce
Rodzina :	powojowate
Nazwa systematyczna
Convolvulaceae Juss. Gen. Pl. : 132, 1789

Powój polny

Powojowate (Convolvulaceae Juss.) – rodzina roślin zielnych z rzędu psiankowców obejmująca ponad 1650 gatunków w 57 rodzajach. Powojowate spotykane są na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów okołobiegunowych^[1].

Charakterystyka

Pokrój

Zwykle pnące się rośliny zielne, rzadko drzewa.

Łodyga

Wijąca się (zawsze w prawo), płożąca, rzadko wzniesiona.

Liście

Ulistnienie skrętoległe, liście pojedyncze, całobrzegie, często klapowane, rzadko ząbkowane.

Kwiaty

Lejkowate osadzone zwykle pojedynczo w kątach liści, niekiedy zebrane są w szczytowe wiechowate kwiatostany. Są to kwiaty promieniste , o 5-krotnej symetrii, zrośniętych płatkach korony, 1 słupku i 5 pręcikach.

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)^[1]

Rodzina siostrzana w stosunku do psiankowatych (Solanaceae).

Podział według APweb i GRIN^[2]

• podrodzina Humbertioideae Roberty
  • plemię Humbertieae
    • rodzaj: Humbertia – takson monotypowy z drzewiastym gatunkiem Humbertia madagascariensis występującym na Madagaskarze .
• podrodzina Convolvuloideae Burnett
  • plemię Aniseieae
    • rodzaj: Aniseia Choisy
    • rodzaj: Iseia O'Donell
    • rodzaj: Odonellia K. R. Robertson
    • rodzaj: Tetralocularia O'Donell
  • plemię Cardiochlamyeae
    • rodzaj: Cardiochlamys Oliv.
    • rodzaj: Cordisepalum Verdc.
    • rodzaj: Dinetus Buch.-Ham. ex Sweet
    • rodzaj: Poranopsis Roberty
    • rodzaj: Tridynamia Gagnep.
  • plemię Convolvuleae
    • rodzaj: Calystegia R. Br. – kielisznik
    • rodzaj: Convolvulus L. – powój
    • rodzaj: Polymeria R. Br.
  • plemię Cresseae
    • rodzaj: Bonamia Thouars
    • rodzaj: Cladostigma Radlk.
    • rodzaj: Cressa L.
    • rodzaj: Evolvulus L.
    • rodzaj: Hildebrandtia Vatke
    • rodzaj: Itzaea Standl. & Steyerm.
    • rodzaj: Neuropeltis Wall.
    • rodzaj: Neuropeltopsis Ooststr.
    • rodzaj: Sabaudiella Chiov.
    • rodzaj: Seddera Hochst.
    • rodzaj: Stylisma Raf.
    • rodzaj: Wilsonia R. Br.
  • plemię Cuscuteae
    • rodzaj: Cuscuta L. – kanianka
  • plemię Dichondreae
    • rodzaj: Calycobolus Willd. ex Schult.
    • rodzaj: Dichondra J. R. Forst. & G. Forst.
    • rodzaj: Dipteropeltis Hallier f.
    • rodzaj: Falkia Thunb.
    • rodzaj: Metaporana N. E. Br.
    • rodzaj: Nephrophyllum A. Rich.
    • rodzaj: Porana Burm. f.
    • rodzaj: Rapona Baill.
  • plemię Erycibeae
    • rodzaj: Erycibe Roxb.
  • plemię Ipomoeeae
    • rodzaj: Argyreia Lour.
    • rodzaj: Astripomoea A. Meeuse
    • rodzaj: Blinkworthia Choisy
    • rodzaj: Ipomoea L. – wilec
    • rodzaj: Lepistemon Blume
    • rodzaj: Lepistemonopsis Dammer
    • rodzaj: Paralepistemon Lejoly & Lisowski
    • rodzaj: Rivea Choisy
    • rodzaj: Stictocardia Hallier f.
    • rodzaj: Turbina Raf.
  • plemię Jacquemontieae
    • rodzaj: Jacquemontia Choisy
  • plemię Maripeae
    • rodzaj: Dicranostyles Benth.
    • rodzaj: Kuhlmanniella Barroso
    • rodzaj: Lysiostyles Benth.
    • rodzaj: Maripa Aubl.
  • plemię Merremieae
    • rodzaj: Decalobanthus Ooststr.
    • rodzaj: Hewittia Wight & Arn.
    • rodzaj: Hyalocystis Hallier f.
    • rodzaj: Merremia Dennst. ex Endl.
    • rodzaj: Operculina Silva Manso
    • rodzaj: Xenostegia D. F. Austin & Staples

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe Takht. ex Reveal, nadrząd Solananae R. Dahlgren ex Reveal, rząd psiankowce Dumort., podrząd Convolvulineae Engl., rodzina powojowate (Convolvulaceae Juss.)^[3].

Pozycja i podział wg systemu Takhtajana

Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta), klasa: Magnoliopsida, podklasa: jasnotowe (Lamiidae), nadrząd: Solananae, rząd: powojowce (Convolvulales), rodzina: powojowate (Convolvulaceae).

Zastosowanie

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne , stosowane do osłaniania ogrodzeń lub balkonów. Wilec ziemniaczany Ipomoea batatas uprawiany jest na szeroką skalę jako roślina jadalna i przemysłowa. Nasiona wielu roślin zawierają czynnik toksyczny (przede wszystkim Argyreia nervosa : alkaloidy indolowe, kwas lizergowy ( LSA ). Jako symptomy zatrucia mogą wystąpić: halucynacje, rozszerzone źrenice, nudności, wymioty, biegunka, senność, zdrętwienie i kurcze mięśni. Zatruć się można spożywając nasiona.

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Convolvulaceae [w:] Watson L. & M.J. Dallwitz. 1992. The families of flowering plants: descriptions, illustrations, identification, and information retrieval na http://delta-intkey.com ( ang. )