Ortodoksja - wyraz powstały z dwóch greckich słów "Orthos" ("słuszny") i "Doxa" ("mniemanie" lub "chwała"/"sława").

Platon za swym mistrzem - Sokratesem, uważał (w "Państwie"), że ludzie mogą "myśleć" lub "mniemać". "Myślenie" to domena wiedzy (Episteme), zaś domeną wiary ("pistis") jest "mniemanie" (wyraz "Doxa" ma podwójne znaczenie w j. greckim: "mniemanie" bądź "sława"). Dla antycznych Filozofów "mniemanie" mogło prowadzić od prawdziwych przesłanek do prawdziwych wniosków, ale nie pozostawiało pewności co do tego czy tak jest w istocie. Tylko "myślenie", przebiegające wedle praw "logiki", tj. nauki o prawach poprawnego rozumowania, gwarantowało taki skutek.

Ortodoksja oznacza ścisłą wierność doktrynie , dogmatowi , zwłaszcza religijnemu. Jest tożsama współcześnie rygorystycznemu przestrzeganiu jakiegoś kodeksu zasad.

Chrześcijaństwo

"Orto-doksja" dosłownie oznacza "prawo-sławie". Stąd przyjęło się to określenie używać w odniesieniu do wschodniobizantyjskiego chrześcijaństwa , (głównie tzw. kościoły przedchalcedońskie - nie uznające synodu w Chalcedonie w 451 r. ani kolejnych) zarówno we wschodniej, jak i w zachodniej części cesarstwa rzymskiego już od II w. n.e.

Obecnie oznacza ono "prawdziwą wiarę", podczas gdy greccy episkopowie (biskupi) zaczęli, sami używać tego zwrotu, przejmując go dopiero od szydzących z nich w ten dość wysublimowany sposób, greckich filozofów, dla których przesłanie zawarte w Nowym Testamencie było mało czytelne. Wg jednej z teorii św. Marek oburzył się^[] z tego powodu i zakazał swoim wiernym "słuchania filozofów" - zakaz został świadomie złamany dopiero przez św. Augustyna, tj. w V wieku - i na ten czas skądinąd datuje się upowszechnienie tego terminu.

Można przypuszczać, że upowszechnienie tego terminu pod zmienioną semantycznie postacią, jest przejawem praktyki odwracania dotychczasowych znaczeń przez Ojców Kościoła (nadmienić przy tym trzeba, że dotyczy to postaci średniowiecznych - starożytny Arystoteles, mimo braku fizycznej możliwości wszelkiej styczności z chrześcijaństwem w jakiekolwiek postaci też jest za takowego uważany^[]) polegającym na nadawaniu nowych znaczeń starym terminom czy świętom - vide rzymskie "divanalia" zamienione na Święto Bożego Narodzenia.

Judaizm

Część ortodoksyjnych rabinów domaga się ścisłego przestrzegania standardów religijnych tej grupy. Wzywają m.in. do bojkotu linii lotniczych i autobusowych nieprzestrzegających np. segregacji płciowej^[1]. Ortodoksyjni Żydzi protestują m.in. przeciwko prawu do prowadzenia samochodu w soboty^[2].

Zobacz też

• dogmatyzm
• Judaizm ortodoksyjny

Przypisy