Kłodzina – rodzaj
pnia
występujący u
palm
.
Charakterystyka
Rozwój i budowa kłodziny różni się zasadniczo od pnia drzew iglastych i typowych liściastych. Siewka palmy wypuszcza początkowo kilka niepodzielonych liści, otaczających
stożek wzrostu
i zwiększających średnicę
walca osiowego
. Komórki tego
merystemu pierwotnego
, dzieląc się, powodują grubienie pnia. Każdy następny liść wzmacnia podstawę osi blisko poziomu gleby, tak że po upływie wielu lat (u
palmy kokosowej
po mniej więcej 5 latach) kończy się budowanie podstawy. Na przekroju podłużnym ma ona kształt rozciętej cebuli. Z tej podstawy zaczyna wyrastać w górę lub wzdłuż kłodzina z pękiem liści, nie przyrastając na grubość (wzrost z pierwotną grubością). Ta charakterystyczna cecha wzrostu pnia występuje u wszystkich palm, choć niektóre (np.
kalamus rotangowy
) nie są samodzielnymi drzewami, lecz
lianami
. Czasami wahania w grubości kłodziny mogą być wynikiem zmiennych warunków środowiska. Naczynia przewodzące wodę i składniki odżywcze są, w odróżnieniu od drzew liściastych, rozłożone w całym przekroju kłodziny, tworząc ataktostelę. Najmniejszą grubość mają w zewnętrznej korze. Typowa kłodzina palm jest nierozgałęziona, wyjątkiem jest
dychotomicznie
rozgałęziająca się kłodzina rodzaju Hyphaene.
Podobne typy pnia
Termin kłodzina stosowany jest w przypadku palm. Podobnie powstające i zbudowane pnie (brak
przyrostu wtórnego
, wzniesiony i praktycznie nierozgałęziony, strzelisty pokrój, pęk liści na szczycie) mają też niektóre inne rośliny, takie jak
paprocie drzewiaste
,
sagowce
i
pandany
. Pewne podobieństwa występują również u innych drzewiastych
jednoliściennych
–
juk
,
dracen
,
aloesów
i kordylin. W ich przypadku jednak występuje jednak jeszcze więcej cech odróżniających od typowej kłodziny: specyficzny przyrost wtórny na grubość, rozgałęzienia, krzaczasty pokrój i in. U niektórych roślin (np.
bananowca
) drewniejące
pochwy liściowe
tworzą tzw. pień pozorny, jednak nie jest on uznawany przez dendrologów za pień, a takie rośliny nie są
drzewami
, lecz zdrewniałymi
bylinami
.
Zobacz też
Bibliografia
- Dietrich von Denffer: Morfologia. W: Eduard Strasburger, i in.: Botanika: podręcznik dla szkół wyższych. Wyd. 2 pol. wg 28 oryg. Warszawa: PWRiL, 1967, ss. 174-175.