Kuklik pospolity
Systematyka [1]
Domena :	eukarionty
Królestwo :	rośliny
Klad :	rośliny naczyniowe
Klad :	rośliny nasienne
Klasa :	okrytonasienne
Klad :	klad różowych
Rząd :	różowce
Rodzina :	różowate
Rodzaj :	kuklik
Gatunek :	kuklik pospolity
Nazwa systematyczna
Geum urbanum L. Sp. pl. 1:501. 1753

Gatunek leczniczy

Morfologia

kwiat

Owoc

Przekrój owocu

Kuklik pospolity (Geum urbanum L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny różowatych . Występuje w Afryce Północnej, Azji, Europie, a jako gatunek zawleczony również w Australii i na Nowej Zelandii^[2]. W Polsce jest pospolity na całym niżu i w niższych położeniach górskich.

Morfologia

Kłącze

Czerwonobrunatne, stożkowate. Ma gorzki smak i zapach podobny do goździków.

Łodyga

Wyprostowana, sztywna, miękko owłosiona. Wysokość 30-60 cm.

Liście

Wyrastające na długich szypułkach, miękkoowłosione, dolne – przerywano-lirowato-pierzaste, górne trzylistkowe.

Kwiaty

Żółte, w czasie kwitnienia wzniesione do góry, kielich z kieliszkiem . Płatki korony pięciokrotne, odwrotnie jajowate u nasady klinowate, bez dłuższego paznokcia. Są przedprątne , zapylane przez owady, które przylatują do nektaru wydzielanego przez zielony pierścieniowaty miodnik .

Owoce

Niełupki krótko haczykowato owłosione.

Biologia i ekologia

Bylina , hemikryptofit . Rośnie pospolicie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach, rowach, zrębach, śmietniskach. W ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się duży wzrost liczebności i zajmowanie nowych stanowisk. Roślina azotolubna . Kwitnie od maja do września. W dojrzałych kwiatach pylniki pręcików są odchylone na zewnątrz, jednak mimo to czasami dochodzi do samozapylenia . Owoce rozsiewane są przez zwierzęta (epizoochoria). Haczyk, za pomocą którego nasiona przyczepiają się do sierści zwierząt i ubrań ludzi powstaje z szyjki słupka. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Glechometalia^[3].

Zmienność

Tworzy mieszańce z kuklikiem sztywnym i k. zwisłym ^[4]

Zastosowanie

• Roślina lecznicza :
  • Surowiec zielarski  : korzeń (Radix Gei urbani, Radix Caryophyllatae); zawiera geinę (glikozyd), garbniki (do 30%), kwasy organiczne ( galusowy , kawowy , chlorogenowy ), flawonoid , eugenol (olejek eteryczny).
  • Działanie : dawniej stosowano jako środek przeciwbiegunkowy, wzmacniający, ściągający i antyseptyczny w chorobach żołądka i malarii . Używany do płukania jamy ustnej, by wzmocnić dziąsła i zęby wykorzystywane jest również jego działanie antyseptyczne.
• Kłącze używane jest do aromatyzowania niektórych gatunków likierów i piw.

Ciekawostki

• Odwar z korzenia kuklika nadaje wełnie trwały, rudawozłoty kolor.
• Kłącza ze względu na jego smak i zapach przypominający goździki , używano dawniej jako przyprawę.
• Nazwy ludowe: kuklik goździk, ziele goździkowe, benedykt.

Przypisy

Bibliografia