Cykl życiowy krążkopławów: 1-8 – rozwój
planuli
i metamorfoza w scyfopolipa; 9-10 –
strobilizacja
; 11 – uwolnienie
efyry
; 12-14 – przekształcenie efyry w dorosłą meduzę
Krążkopławy (Scyphozoa) –
gromada
wyłącznie morskich
parzydełkowców
(Cnidaria) charakteryzujących się dobrze wykształconą przemianą pokoleń, z
meduzą
(scyfomeduza) jako dominującym stadium w cyklu życiowym. Zdarza się, że stadium
polipa
(scyfopolip, scyfistoma) w ogóle nie występuje. Krążkopławy zasiedlają przeważnie morza o dużym zasoleniu. Niektóre z nich osiągają bardzo duże rozmiary (2 m średnica dzwonu, a długość ramion i czułków nawet kilkanaście metrów). Scyfomeduzy charakteryzują się grubą warstwą
mezoglei
i stosunkowo przejrzystym ciałem. Są znacznie większe od scyfopolipów. Na brzegach parasola mają
ropalia
, czyli ciałka brzeżne, będące narządami zmysłu. Polipy żyją pojedynczo. Mają cztery przegrody w
jamie gastralnej
. Polipy rozmnażają się przez
strobilizację
.
Bałtyk
zamieszkuje jedna przedstawicielka gromady:
chełbia modra
, gatunek dobrze znoszący niskie zasolenie tego morza.
Krążkopławy są złożoną grupą, obejmującą szereg
rzędów
wymarłych oraz współcześnie żyjących. Do współcześnie żyjących zaliczono około 200 gatunków, ale szacuje się, że jest ich przynajmniej dwa razy więcej. Tradycyjnie krążkopławy klasyfikowano w pięciu grupach: koronowce, kostkomeduzy, korzeniogębe, płatowatogębe i słupomeduzy. Na podstawie badań morfologicznych i molekularnych dotychczas opisane gatunki grupowane są w rzędzie[2]:
oraz w podgromadzie Discomedusae z dwoma rzędami:
- Semaeostomeae – płatowatogębe
- Rhizostomeae – korzeniogębe
Zaliczany wcześniej do krążkopławów rząd Stauromedusae (słupomeduzy) jest obecnie klasyfikowany w randze odrębnej gromady Staurozoa[2]
Do wymarłych zaliczane są rzędy[]:
- Lithorhizostomatida
- Brachinida
- Conchopeltida
- Conulariida
Przypisy
- ↑
Scyphozoa
w: Integrated Taxonomic Information System (
ang.
)
- ↑ 2,0 2,1 Daly et al. The phylum Cnidaria: A review of phylogenetic patterns and diversity three hundred years after Linneaeus. „Zootaxa”. 1668, ss. 127-182 (2007) (
ang.
).
Bibliografia
- Czesław Jura: Bezkręgowce : podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2007. .
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN
, 2009. .