Kość czołowa (
łac.
os frontale), nieparzysta, składa się z wypukłej ku przodowi łuski czołowej, położonej poziomo części oczodołowej i części nosowej.
A part of X-ray investigation of frontal bone sinuses (Variant of norma)
Łuska czołowa
Ogranicza od przodu i góry jamę czaszki. Posiada dwie powierzchnie (zewnętrzną i wewnętrzną) oraz brzegi: ciemieniowy (tylny), klinowy (boczny) i nadoczodołowy, który ku dołowi przechodzi w wyrostek jarzmowy.
Powierzchnia zewnętrzna. Na powierzchni zewnętrznej łuski czołowej są widoczne i wyczuwalne guzy czołowe. Ich wielkość jest zależna od wieku i płci. U dzieci i kobiet są one większe. Poniżej guzów czołowych znajdują się wyniosłości w postaci wałów; są to łuki brwiowe. Są one wydatniej zaznaczone u mężczyzn. Między łukami brwiowymi występuje gładkie wypuklenie zwane gładzizną (łac. glabella). Na bocznej części tej powierzchni występuje kresa skroniowa; powierzchnia znajdująca się poniżej kresy to powierzchnia skroniowa, będąca częścią
dołu skroniowego
.
Powierzchnia wewnętrzna. Na powierzchni wewnętrznej, która jest wklęsła i nierówna, znajduje się bruzda zatoki strzałkowej górnej (w płaszczyźnie pośrodkowej; mieści się w niej zatoka strzałkowa górna i sierp mózgu). Ku dołowi zatoka ta przechodzi w grzebień czołowy, sięgający do
otworu ślepego
. Dodatkowo na tej powierzchni występują łęki mózgowe (odpowiadają bruzdom mózgowym), wyciski palczyste (odpowiadają zakrętom mózgu), bruzdy tętnicze (biegną w nich gałęzie tętnicy oponowej środkowej) i dołeczki ziarenkowe (znajdują się w nich wypustki
opony pajęczej
).
Brzeg ciemieniowy (tylny) łuski łączy się z
kośćmi ciemieniowymi
szwem wieńcowym, wyczuwalnym na sklepieniu czaszki.
Brzegi klinowe (boczne) - w tym miejscu kość czołowa łączy się ze skrzydłem większym
kości klinowej
szwami klinowo-czołowymi.
Brzegi nadoczodołowe - znajdują się na granicy łuski czołowej i części oczodołowej. Ich przebieg jest osobniczo zmienny. Ograniczają one od góry wejście do
oczodołu
. Występują na nich przyśrodkowo otwory lub wcięcia czołowe (dla naczyń i nerwów nadbloczkowych od naczyń i
nerwu ocznego
) oraz bocznie od poprzednich otwory lub wcięcia nadoczodołowe (dla naczyń i nerwów nadoczodołowych pochodzących z tych samych źródeł co poprzednie). Ku dołowi i bokowi brzegi nadoczodołowe przechodzą w wyrostki jarzmowe.
Część oczodołowa
Posiada ona pośrodku wcięcie sitowe, w którym leży część kości sitowej, zwana blaszką sitową. Powierzchnia dolna części oczodołowej tworzy odcinki przednie sklepienia prawego i lewego oczodołu. Tylne brzegi części oczodołowej łączą się ze skrzydłami mniejszymi
kości klinowej
.
Część nosowa
Znajduje się między oczodołami, poniżej łuski czołowej, łączy się pośrodku z
kośćmi nosowymi
(poprzez brzeg nosowy), a z boku z wyrostkami czołowymi
szczęki
. Tylny brzeg (wolny) jest przednim ograniczeniem wcięcia sitowego. Na powierzchni dolnej znajduje się skierowany w dół i do przodu kolec nosowy. Na górnej powierzchni kolca nosowego mieści się wejście do
otworu ślepego
.
Zatoki czołowe
Na pograniczu łuski czołowej i części oczodołowej, wewnątrz kości czołowej znajdują się dwie przestrzenie pneumatyczne, wypełnione powietrzem; są to zatoki czołowe (sinus frontales). Ich ściany pokrywa błona śluzowa. Ujścia zatok czołowych otwierają się do
jamy nosowej
- konkretnie do przewodu nosowego środkowego. Między zatokami występuje przegroda zatok czołowych (septum sinuum frontalium)
Bibliografia
- Johannes Sobotta, "Anatomia i fizjologia człowieka " wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich , Kazimierz Kucharczyk, Mieczysław Nowak Warszawa
- "Anatomia człowieka" wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Adam Bochenek, Michał Reicher Warszawa
