Kowboj na koniu, zdjęcie z
1887
Kowboj (
ang.
cowboy) –
pasterz
bydła w
Ameryce
, zajmował się również hodowlą
koni
. Kowboje obok
Indian
, bandytów i
szeryfów
stali się ulubionymi bohaterami
westernów
.
Stereotypowy (westernowy) kowboj był podziwianym przez innych symbolem wartości i sprawiedliwości. Nosił on kraciastą koszulę, dżinsy i kapelusz, a najczęściej także buty z ostrogami. Biegle posługiwał się
lassem
i noszonymi u pasa
rewolwerami
. Swoje życie kowboje spędzali na pilnowaniu i pędzeniu stad bydła. Tę monotonną egzystencję urozmaicali wizytami w
saloonach
, gdzie swoje skromne zarobki zwykle przepijali. Znanym na całym świecie tego typu kowbojem jest choćby słynna postać
komiksowa
,
Lucky Luke
. Taki obraz kowboja jest jednak częścią wylansowanego przez Hollywood
mitu
dzikiego zachodu, w rzeczywistości (szczególnie w
USA
i
Argentynie
), uchodzili oni za ludzi wyalienowanych, dzikich i niebezpiecznych.
Historia
W okresie
kolonizacji
Ameryki,
Hiszpanie
przywieźli do
Meksyku
bydło
iberyjskie
i
andaluzyjskie
konie, wówczas w Ameryce zwierzęta te nie były jeszcze znane. Bardzo wielu kolonistów zajęło się wtedy hodowlą, zajęcie to stało się, ze względu na duże zapotrzebowanie na skóry, rogi, sadło i mięso, jednym z najbardziej rentownych rzemiosł w owym czasie na terenie nowego kontynentu. Hodowla bydła i koni, ze względu na różnice pochodzeniowe obywateli, inne warunki pracy, a także polityczne powody migracji, przybrała inną formę niż ta znana do tej pory w
Europie
, z biegiem czasu różnice pogłębiały się jeszcze bardziej.
Około
1848
roku, kiedy Meksyk utracił sporą część terytorium na rzecz USA,
ranczerstwo
rozprzestrzeniło się także najpierw w
Teksasie
i
Kalifornii
, a potem w kolejnych stanach USA. W końcu "kowbojska" hodowla przyjęła się w obu Amerykach.
Po wielkiej fali imigracyjnej z lat osiemdziesiątych
XIX wieku
sytuacja kowbojów zmieniła się diametralnie. Praca na ranczu stała się ciężka, źle płatna i bez perspektyw. Za najgorszy okres dla kowbojów uważa się rok
1886
, kiedy to ogradzanie ziemi przez
farmerów
, oraz okrutna zima spowodowały upadek swobodnego wypasu bydła. Ostatni kowboje zachowali się po tamtym kryzysie w
Kanadzie
, jednak również tam farmerzy, a także ciężka zima w
1907
roku położyła kres ranczerstwu.
Rodzaje kowbojów
Liczba kowbojów dochodziła do 20 000. Mało znanym faktem jest to, że ponad 1/3 była Murzynami, co skrzętnie dawniej pomijano. Niektórzy z bohaterów, którym poświęcano filmy i których grali biali aktorzy, byli pochodzenia afrykańskiego.
Kowboje dzielili się na dwie grupy. Pierwsza to bogaci, właściciele ziemscy – charros (rozpoznawalni po ubraniach przyozdabianych srebrem, a także wszelkich innych drogocennych ozdobach). Ponieważ hodowla bydła i koni przynosiła im ogromne zyski, ich ziemie systematycznie się powiększały, szybko okazywały się za duże dla jednej osoby, dlatego też zaczęli oni korzystać z usług kowbojów najemnych, później nazwanych vaqueros (hiszp. vaca - krowa). Ci drudzy pochodzili głównie z meksykańskiego chłopstwa i to właśnie oni wykonywali większość pracy na ranczach i szybko stali się bazą do słynnego westernowego obrazu kowboja. W przyszłości od vaqueros wiele zachowań, umiejętności i zwyczajów przejęli kowboje północnoamerykańscy, ten wpływ szczególnie widać po wielu hiszpańskich zwrotach w roboczym słownictwie kowbojów.
Zobacz też