Mapy spornego pogranicza nad Ussuri

Konflikt nad Ussuri – konflikt radziecko - chiński mający miejsce w 1969 roku.

Po śmierci Stalina zarysowała się rywalizacja polityczna między ZSRR i Chinami. Przybrała na sile pod koniec lat 50. XX wieku (jedną z pierwszych jego oznak było chińskie poparcie dla Gomułki w momencie, gdy Kreml był skłonny do interwencji w Polsce). Od 1960 zaczęły się pojawiać wzajemne oskarżenia o "rewizjonizm" i "odchylenia", wycofano większość specjalistów radzieckich z Chin. W lipcu 1964 Mao Zedong zgłosił pierwsze chińskie pretensje terytorialne wobec ZSRR ( Kraj Nadmorski , Władywostok ). W 1966 rozpoczęła się rewolucja kulturalna w Chinach, podczas której ogłoszono ZSRR "wrogiem nr 1" Chin.

Od 23 stycznia 1969 zaczęły narastać incydenty graniczne nad rzeką Ussuri : niewielkie oddziały chińskie wkraczały na skutą lodem rzekę, dochodziło do wymiany ognia z pogranicznikami radzieckimi w rejonie wyspy Damanskij . Strona radziecka użyła BTR-60 , BM-21 oraz czołgów T-62 ^[1].

Konflikt ten rozszerzył się aż na pustynny teren Kirgistanu, gdzie chińska jednostka pancerna wdarła się na odległość 10 km, po czym - bez wymiany ognia - wycofała się na własne terytorium^[2]. W ZSRR rozważano możliwość prewencyjnego ataku rakietowego na chińskie instalacje jądrowe^[3]. Walki chińsko-radzieckie trwały do końca kwietnia 1969. Zginęło co najmniej 48 żołnierzy radzieckich i być może nawet 1000 Chińczyków. Jesienią 1969 podjęto rokowania pokojowe, a układ kończący spory terytorialne podpisano 16 maja 1991 , w efekcie wyspa Damanskij przypadła Chinom.

W grudniu 2004 Władimir Putin wyraził wstępną zgodę na zwrot całego spornego terenu w rejonie ujścia Ussuri do Amuru - także Yinlong (Wyspy Srebrnego Niedźwiedzia, dla Rosjan - Wyspy Tarabarowa) i połowy Heixiazi (Wyspy Czarnego Niedźwiedzia, dla Rosjan - Wielkiej Wyspy Ussuryjskiej). Zwrócono go Chinom 20 lipca 2008 ^[4], a oficjalne przekazanie 340 km² nastąpiło 14 października 2008^[5].

Przypisy