Joseph Simone Gallieni (ur.
24 kwietnia
1848
Saint-Beat
w departamencie
Górna Garonna
- zm.
27 maja
1916
w
Wersalu
), francuski generał, w
1921
mianowany pośmiertnie
marszałkiem Francji
.
Ukończył
szkołę wojskową Saint-Cyr
. Następnie służył w piechocie morskiej. Uczestnik
wojny francusko-pruskiej
1870
-
1871
. Po wojnie zajmował stanowiska w administracji kolonialnej w
Maroku
,
Senegalu
i
Wietnamie
.
1873
podporucznik,
1878
kapitan. W latach
1877
-
81
brał udział w ekspedycji wojskowo-geograficznej w dorzeczu rzeki
Niger
. Służył na
Martynice
, a od
1886
roku był naczelnym dowódcą wojsk francuskich w
Sudanie
. Od
1891
dowódca wojsk ekspedycyjnych w
Wietnamie
(tzw.
Indochiny Francuskie
), gdzie zdławił powstanie ludności miejscowej. W latach
1896
-
1905
pełnił funkcję generała-gubernatora
Madagaskaru
, gdzie kierował pacyfikacją powstania największego plemienia malgaskiego. Po zajęciu stolicy Madagaskaru włączył wyspę do strefy wpływów francuskich, mimo oporu Anglików. Po tym dowodził 13 i 14 Korpusem. Od
1908
roku członek Wyższej Rady Wojennej. W
1911
kandydat na głównodowodzącego armii francuskiej. Zdecydowany przeciwnik generała
Josepha Joffre
. W kwietniu
1914
przeszedł w stan spoczynku, jednakże rząd francuski postanowił za jego zasługi pozostawić go honorowo w czynnej służbie wojskowej aż do śmierci.
Kiedy rozpoczęła się
I wojna światowa
francuski minister Wojny Adolphe Messimy zwrócił się do gen.
Josepha Joffre
z propozycją utworzenia Armii Specjalnej pod dowództwem gen. Gallieni, w celu obrony
Paryża
. Nie otrzymując odpowiedzi A. Messimy
26 sierpnia
1914
wyznaczył generała Gallieni wojskowym gubernatorem Paryża i komendantem twierdzy, podporządkowując go bezpośrednio rządowi z pominięciem naczelnego dowódcy. Jednocześnie zażądał od naczelnego dowódcy wydzielenia trzech korpusów do obrony Paryża. Konflikt z Joffre spowodował upadek gabinetu i wyznaczenie nowego ministra Wojny, a Gallieni od
1 września
został podporządkowany naczelnemu dowódcy. Garnizon twierdzy paryskiej (4 linie umocnione z 22 fortami i 31 redutami) liczył ok. 5,5 dywizji.
1 września
Gallieni była podporządkowana 6 Armia, wzmocniona 4 Korpusem Armijnym z 3 Armii.
2 września
rząd opuścił Paryż. Miasto pozostało w podporządkowaniu Gallieni.
W znacznym stopniu Gallieni jest twórca
"cudu nad Marną"
. Nie zgadzał się z Josephem Joffre co do momentu przejścia wojsk do natarcia.
4 września
otrzymał wiadomości, ze 1 Armia Niemiecka nie uderza na Paryż. Zwrócił się do gen. Joffre z propozycja uderzenia armią gen. Maunoury w skrzydło armii niemieckiej. Wsparł armię Maunoury'ego siłami wojsk garnizonu Paryża, mimo zagrożenia miasta, wysyłając żołnierzy do walki na zarekwirowanych samochodach, w tym taksówkach. Od
3 grudnia
1915
Gallieni został ministrem Wojny. Zwolennik ustanowienia jednoosobowego dowodzenia.
3 grudnia
1915
gen. Joffre wprowadził organ Naczelnego Dowództwa podporządkowując Gallieni całą armię francuską na wszystkich frontach. 17 marca 1916 w związku z ciężka chorobą odszedł ze stanowiska ministra Wojny. W maju
1916
umiera po operacji prostaty.
Autor prac wojskowo-historycznych m. in.: "Ekspedycja po rzece Niger", "Podróż do francuskiego Sudanu", "Dwie kampanie w Sudanie", "Wspomnienia" wydane po śmierci w
1926
.
Źródło
- K.A Zalesskij I mirowaja wojna. Prawitieli i wojennaczalniki, wyd. WECZE Moskwa 2000
