Diecezja kamieniecko-podolska (łac. Dioecesis Camenecensis) – diecezja rzymskokatolicka na Ukrainie . Wchodzi w skład metropolii lwowskiej . Do 1991 r. używano nazwy: diecezja kamieniecka. Od 1991 r. powszechnie używana jest też nazwa: diecezja kamieniecko-podolska.

Historia

• • ok. 1378 - 1386 – Papież Urban VI z inicjatywy Ludwika Węgierskiego erygował diecezję w Kamieńcu Podolskim , która została podporządkowana metropolii halickiej.
  • 1412 – Diecezja kamieniecka została podporządkowana metropolii lwowskiej (do 1798 r.).
  • 1798 – Poddanie biskupstwa kamienieckiego pod zwierzchnictwo metropolia mohylowska
  • 1867 – Zniesienie diecezji kamienieckiej przez władze carskie. W latach 1867-1918 była administrowana przez biskupów łuckich i łucko-żytomierskich.
  • 1918 – Papież Benedykt XV reaktywował diecezję kamieniecką.
  • 30 listopada 1918 – Piotra Mańkowski przyjmuje w Krakowie z rąk abp. Adama Stefana Sapiehy sakrę biskupią.
  • 26 sierpnia 1919 – Bp Piotr Mańkowski objał rządy w diecezji kamienieckiej przez prokurację ks. kan. Kazimierza Nosalewskiego.
  • 8 grudnia 1919 – uroczysty ingres bp. Piotra Mańkowskiego do katedry w Kamieńcu Podolskim.
  • 14 listopada 1920 Biskup Piotr Mańkowski został zmuszony do opuszczenia Kamieńca Podolskiego i udał się na wygnanie – z początku przebywał w Buczaczu , a następnie we Włodzimierzu Wołyńskim w diecezji łuckiej. Spora liczba księży diecezji kamienieckiej pracowała w okresie międzywojennym w diecezji łuckiej.
  • 2 września 1922 – Duchowni – ks. Władysław Dworzecki, ks. Feliks Lubczyński, ks. Antoni Niedzielski, ks. Walerian Szymański i ks. Ryszard Szyszko-Bohusz – zostali skazani przez Trybunał Rewolucyjny w Kamieńcu Podolskim na śmierć za sprzeciwianie się konfiskacie mienia kościelnego i zdradę stanu. Wyrok zamieniono później na karę więzienia, skąd skazańcy zostali wykupieni przez wiernych.
  • 1926 – Biskup Piotr Mańkowski z rezygnował z biskupstwa kamienieckiego. Administratorem apostolskim diecezji został ks. Jan Świderski ( 31 marca 1926 r.).
  • 8 kwietnia 1933 – Zmarł nagle abp Piotr Mańkowski . Pochowany został w podziemiach katedry łuckiej.
  • 16 stycznia 1991 – Papież Jan Paweł II odnowił diecezję kamieniecką i mianował jej ordynariusza w osobie bp. Jana OlszańskiegoMIC .
  • 10 czerwca 1995 – w katedrze kamienieckiej odbyły się święcenia biskupie ks. Stanisława Padewskiego , kapłana z zakonu kapucyńskiego, obecny ordynariusz diecezji charkowsko-zaporoskiej. Był nim do 10 października 1998 r. kiedy przeszedł na bp. pomocniczego do Lwowa.
  • 7 kwietnia 1998 – Papież Jan Paweł II mianował o. Leona Dubrawskiego z zakonu franciszkańskiego (bernardyn) biskupem pomocniczym w Kamieńcu Podolskim.
  • 28 czerwca 1998 – Święcenia biskupie Leona Dubrawskiego – sakry udzielił mu Nuncjusz Apostolski na Ukrainie abp Antonio Franco.
  • 4 maja 2002 – bp Jan Olszański przeszedł na emeryturę, nowym ordynariuszem został mianowany bp Leon Dubrawski .
  • 3 lipca 2002 – Ingres do katedry w Kamieńcu Podolskim bp. Leona Dubrawskiego .
  • 26 kwietnia - 4 lipca 2007 – Nawiedzenie diecezji kamieniecko-podolskiej przez kopię cudownego obrazu Matki Bożej Latyczowskiej.

Kościół katedralny

• • Budowę kamiennego kościoła katedralnego pw. św. Ap. Piotra i Pawła w Kamieńcu Podolskim przypisuje się biskupowi Pawłowi z Bojańczyc.
  • 8 grudnia 1919 – Uroczysty ingres bp. Piotra Mańkowskiego do katedry w Kamieńcu Podolskim.
  • 27 kwietnia 1922 - Sowieci ograbili skarbiec katedralny.
  • 14 maja 1936 – Władze radzieckie zamknęły kościół i urządziły w nim muzeum.
  • 1945 – Zamknięcie katedry przez władze radzieckie.
  • W latach 1946 - 1990 w katedrze mieściło się muzeum ateizmu.
  • 13 czerwca 1990 – Zwrot katedry dla wiernych.
  • 29 czerwca 1990 – Po wieloletniej przerwie została odprawiona pierwsza Msza św. w katedrze kamienieckiej.
  • Obecnie proboszczem świątyni katedralnej jest ks. Roman Twaróg.
  • Kapituły katedralnej w Kamieńcu Podolskim nie wznowił ani bp Jan Olszański , pierwszy ordynariusz po odnowieniu diecezji w 1991 roku, ani jego następca bp Leon Dubrawski .

Seminarium duchowne

Wyższe Seminarium Duchowne Ducha Świętego Diecezji Kamieniecko-Podolskiej (ukr. Вища Духовна Семінарія Святого Духа Кам’янець-Подільсьеої Римо-Католицької Єпархії, філіал Богословського Факультету Латеранського Університету і Римі). (łac. Seminarium Maius sub tit. Sancti Spiritus Romano-Catholicae Dioecesis Camenecensis filia Pontificiae Universitatis Lateranensis, Ucraina).

• Rektor: ks. dr Wiaczeslaw Gromnicki, tel. +380 (3851) 3-14-84
• adres seminarium: Україна, 32000, обл. Хмельницька, м. Городок, пров. Кс. Ванагса, 14
• тел. семінарії + 380 (3851) 3-21-43
• E-mail: wds@gr.km.ua

Dane statystyczne

1914 – 101 parafii, 9 filii, 88 kaplic oraz 123 kapłanów na ok. 303 tys. wiernych.

W latach 1991 - 2002 diecezja kamieniecko-podolska obejmowała następujące obwody: obwód chersoński , obwód chmielnicki , obwód dniepropetrowski , obwód doniecki , obwód kirowogradzki , obwód mikołajowski , obwód odeski , obwód winnicki , obwód zaporoski i Autonomiczna Republika Krymu .

Obecnie jurysdykcja diecezji kamieniecko-podolskiej obejmuje struktury Kościoła rzymskokatolickiego w obwodach chmielnickim i winnickim .

Obecnie obszar diecezji wynosi 47 158 km² (20 645 km² – obwód chmielnicki, 26 513 km² – obwód winnicki), a zamieszkuje go 3 058 953 osób (1 367 892 – obwód chmielnicki , 1 691 061 – obwód winnicki ). Rzymscy katolicy stanowią ___%, tj. _____ wiernych. Na terenie diecezji znajdują się 192 parafie, w których łącznie pracuje 155 księży – dane z 2005 roku.

Biskupi

Biskupi ordynariusze

• Stefan Rupniewski ( 1716 - 1721 )
• Stanisław Józef Hozjusz ( 1722 - 1733 )
• Augustyn Wessel ( 1733 - 1735 )
• Franciszek Antoni Kobielski ( 1736 - 1739
• Wacław Hieronim Sierakowski ( 1739 - 1742 )
• Mikołaj Dembowski ( 1742 - 1757 )
• Adam Stanisław Krasiński ( 1759 - 1795 )
• Jan Dembowski ( 1795 - 1809 )
• Franciszek Mackiewicz ( 1815 - 1842 )
• Mikołaj Górski ( 1853 - 1855 )
• Antoni Fijałkowski ( 1860 - 1871 )
• Piotra Mańkowski ( 1918 - 1926 )
• Jan Olszański ( 1991 - 2002 )
• Leon Dubrawski ( 2002 – nadal)

Administratorzy apostolscy

• Ludwik Bartłomiej Brynk ( 1872 - 1874 )
• Szymon Marcin Kozłowski ( 1883 - 1891 )
• Cyryl Lubowidzki ( 1897 - 1898 )
• Bolesław Hieronim Kłopotowski ( 1899 - 1901 )
• Karol Antoni Niedziałkowski ( 1901 - 1911 )
• Ignacy Dub-Dubowski ( 1916 - 1918 )
• Jan Świderski ( 1926 - 1930 )

Biskupi pomocniczy

• Michał Delamars ( 1723 - 1724 )
• Mikołaj Ignacy Wyżycki ( 1726 )
• Adam Orański ( 1730 - przed 1779 )
• Jan Ignacy Dłuski ( 1778 - 1795 )
• Antoni Fijałkowski ( 1858 - 1860 )
• Stanisław Padewski OFM Cap. ( 1995 - 1998 )
• Leon Dubrawski OFM ( 1995 - 1998 )
• Jan Niemiec ( 2006 - nadal)

Święci i Słudzy Boży związani z diecezją kamieniecko-podolską

• Bł. Jan Beyzym
• Św. Albert Chmielowski

“Credo” – katolickie czasopismo społeczno-religijne

• Redaktor naczelny: ks. Mykoła Myszowśkyj
• Kolegium redakcyjne: Julia Zawadśka (zastępca redaktora naczelnego), Ołeksandr Pawłowśkyj (skład), Oksana Oszowśka (korekta), s. Julija Czernij (kolportaż)
• Adres: 31500 смт. Летичів, вул. 50-річчя Жовтня, 10
• Tel. +380 979811368
• http//:www.credo-ua.org
• E-mail: credo.ua@gmail.com

Literatura

Na temat dziejów diecezji kamienieckiej zob. m.in.:

• Władysław Abraham , Założenie biskupstwa łacińskiego w Kamieńcu Podolskim , [w:] „Księga pamiątkowa ku czci 250-tej rocznicy założenia Uniwersytetu Lwowskiego przez króla Jana Kazimierza w r. 1661”, t. 1, Lwów 1912, s. 3-39.
• Jerzy Flaga, „Bractwa religijne w diecezji kamienieckiej w połowie XVIII wieku, w: Religia, edukacja, kultura. Księga Pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Litakowi”, pod red. Mariana Surdackiego, Lublin 2002, s. 613-623.
• Ks. Bolesław Kumor, „Diecezja kamieniecka”, [w:] „Encyklopedia katolicka” t. 8, Lublin 2000, s. szp. 452-466.
• Ks. Bolesław Kumor, „Granice metropolii i diecezji polskich”, [w:] „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, t. 19, Lublin 1969, s. 340-344, t. 20, Lublin 1970, s. 289-293.
• Ks. Bolesław Kumor, „Kasata diecezji kamienieckiej na Podolu w 1866 r.”, [w:] „Studia Catholica Podoliae” t. 1, Gródek – Kamieniec Podolski 2002, s. 212-216.
• J. Mucha, „Organizacja diecezji kamienieckiej do 1795 r.”, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne”, t. 30, z. 4, Lublin 1983, s. 61-284.
• Ks. Piotr Nitecki, „Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny”, Warszawa 2000, passim.
• „Pasterz i Twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim”, Kraków – Kamieniec Podolski 2001.
• Jerzy T. Petrus, „Dystynktorium rzymskokatolickiej kapituły katedralnej w Kamieńcu Podolskim”, [w:] „Parxas atque theoria. Studia ofiarowane Profesorowi Adamowi Małkiewiczowi”, Kraków 2006, s. 269-286.
• W. Płoskiewicz, „Z dziejów dwóch diecezji kresowych”, [w:] „Przegląd Powszechny” z. 168, 1925, s. 337-347.
• Krzysztof R. Prokop, "Biskupi kamienieccy od średniowiecza do współczesności. Szkice biograficzne", Biały Dunajec - Ostróg 2007, passim.
• Krzysztof R. Prokop, „Pozycja diecezji kamieniecko-podolskiej w «cursus honorum» biskupstw Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XVI-XVIII wieku”, [w:] „Pasterz i Twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim”, Kraków – Kamieniec Podolski 2001, s. 199-205.
• Aleksander Rasszczupkin, „Kamieniec Podolski. Antemurale Christianorum”, Kamieniec Podolski 2006.
• Aleksander Rasszczupkin, „Katedra św. Apostołów Piotra i Pawła w Kamieńcu Podolskim”, Kamieniec Podolski 2003.
• Witalij Rosowski, „Diecezja kamieniecko-podolska w latach 1917-1921”, [w:] „Pasterz i Twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim”, Kraków – Kamieniec Podolski 2001, s. 207-247.
• Witalij Rosowski, "Duchowieństwo diecezji kamienieckiej w latach 1918-1926", [w:] „Studia Catholica Podoliae”, 2002 nr 1, s. 475-512.
• Witalij Rosowski, „Próba restytuowania seminarium duchownego diecezji kamienieckiej (1920-1926)”, [w:] „Studia Catholica Podoliae” t. 5, Gródek – Kamieniec Podolski 2006, s. 659-675.
• Ks. Jan Szczepaniak, „W wirze historii. Piotr Jan Mańkowski (1886-1933) – pierwszy biskup reaktywowanej diecezji kamieniecko-podolskiej”, [w:] „Pasterz i Twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim”, Kraków – Kamieniec Podolski 2001, s. 275-307.
• Ks. Marian Tokarzewski, „Przyczynek do historii męczeństwa Kościoła rzymsko-katolickiego w diecezjach kamienieckiej i łucko-żytomierskiej”, oprac. i wstępem poprzedził ks. Leon Krejcza, Kraków 1995.
• Ks. Józef Wołczański , „Ksiądz biskup Jan Olszański. Duszpasterz – patriota - człowiek”, [w:] „Pasterz i Twierdza. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Biskupowi Janowi Olszańskiemu ordynariuszowi diecezji w Kamieńcu Podolskim”, Kraków – Kamieniec Podolski 2001, s. 9-19.
• X.C.S., „Kamieniec Podolski, bpstwo”, [w:] „Podręczna encyklopedia kościelna”, t. XIX-XX, Warszawa 1910, s. 213-216.
• X.K.N., „Kamienieckie biskupstwo”, [w:] „Encyklopedia kościelna X. Michała Nowodworskiego”, t. 9, Warszawa 1876, s. 399-412.
• “Схематизм Кам’янець-Подільської Дієцезії”. – Кам’янець-Подільський, [2000].
• “Схематизм Кам’янець-Подільської Дієцезії”. – Кам’янець-Подільський, 2005.

Zobacz też

• biskupi kamienieccy
• Antoni Chomicki
• Bronisław Drzepecki
• Józef Kuczyński
• diecezja kijowsko-żytomierska
• diecezja łucka
• diecezja mukaczewska
• diecezja charkowsko-zaporoska
• diecezja odesko-symferopolska

Linki zewnętrzne

• Prowincja św. Michała Franiszkanów (Bernardynów) na Ukrainie
• Kamieniec-Podolski historic website