Anna Czeska (ur. ok.
1201
, zm.
23 czerwca
1265
) – królewna czeska z rodu
Przemyślidów
, księżna śląska, żona
Henryka II Pobożnego
.
Była córką króla
Czech
Przemysława Otokara I
i jego drugiej żony,
Konstancji węgierskiej
. W latach
1204
-
1208
została żoną młodego księcia śląskiego
Henryka II Pobożnego
. Przez długi czas pozostawała w cieniu swojej ascetycznej teściowej
Jadwigi z Meranu
, ogłoszonej później świętą.
Po śmierci swojego męża,
Henryka II Pobożnego
w
1241
w
bitwie pod Legnicą
, Anna rozpoznała zmasakrowane na polu bitwy i pozbawione głowy ciało swego małżonka po nietypowym szczególe anatomicznym - szóstym palcu u nogi. Jako wdowa zyskała pewną władzę. Niektórzy historycy uważają nawet, że po zamieszaniu wojennym wywołanym najazdem mongolskim, Anna sprawowała władzę regencyjną nad swoimi synami. Nie jest to jednak do końca pewne, ponieważ
Henryk II Pobożny
pozostawił w chwili śmierci aż dwóch synów, którzy zapewne już byli pełnoletni - byli nimi
Bolesław II Rogatka
i
Mieszko lubuski
, który zmarł wkrótce po śmierci ojca. Prawdopodobnie Anna posiadała jednak duży wpływ na swoich synów, opiekowała się też młodszymi, niepełnoletnimi synami (byli to
Henryk III Biały
,
Konrad I głogowski
i
Władysław
). Zapewne sprawowała regencję w księstwie legnickim w imieniu niepełnoletniego
Henryka III
, który odziedziczył Legnicę w spadku po ojcu. Znana jest pochodząca z
1242
roku owalna pieczęć księżnej Anny z napisem ANNA DEI GRACIA ZLESIE DVCISSA IVNIOR.
Anna zasłynęła jako fundatorka klasztorów i dobrodziejka zakonów. Razem ze swoim mężem współfundowała budowę wrocławskiego klasztoru
franciszkanów
. Budowę rozpoczęto w latach
1234
-
1236
. Niestety klasztor został zniszczony podczas najazdu mongolskiego w
1241
. Odbudową zajęła się Anna - prace budowlane trwały 14 lat (
1242
-
1256
). Rok po śmierci męża, w
1242
ufundowała w
Krzeszowie
klasztor benedyktynów sprowadzonych z czeskich Opatovic. Również już jako wdowa sprowadziła zakon
Zakon Krzyżowców (Szpitalników) z Czerwoną Gwiazdą
, opiekujący się chorymi. W
1253
za sprawą Anny zakonnicy otrzymali pierwsze budynki szpitalne, a po swojej śmierci księżna przekazała im swój pałac na szpital. W
1257
mając poparcie papieża i akceptację swojego syna Henryka (wtedy już rządzącego we Wrocławiu), Anna sprowadziła z Pragi do Wrocławia zakon
klarysek
. Pomocy w tym przedsięwzięciu udzieliła Annie jej siostra
Agnieszka
, która była przeoryszą konwentu klarysek w Pradze. Trzy lata później konsekrowano niewielki, trójprzęsłowy, prostokątny kościół klasztorny św. Klary. Wkrótce, zapewne już kilka lat później, do świątyni tej dobudowano od południa tej samej długości kaplicę pw. św. Jadwigi Śląskiej, przeznaczoną na miejsce pochówku członków rodu książęcego. Po swej śmierci w
1265
została tam pochowana Anna jako księżna-fundatorka. Później znaleźli tam pochówek także inni książęta śląscy, m.in. jej syn, książę
Henryk III Biały
.
