Xawery Dunikowski
Xawery DunikowskiXawery Dunikowski | | Imiona i nazwisko | Xawery Dunikowski | Data i miejsce urodzenia | 24 listopada 1875
Kraków
,
Austro-Węgry
| Data i miejsce śmierci | 26 stycznia 1964
Warszawa
,
Polska
| Narodowość | Polak
| Dziedzina sztuki |
rzeźba
,
malarstwo
| Ważne dzieła | Tchnienie, Fatum, Macierzyństwo, Autoportret (Idę ku słońcu), Grobowiec Bolesława Śmiałego, Francuzka I, Głowy wawelskie,
Pomnik Józefa Dietla w Krakowie
,
Pomnik Czynu Powstańczego
,
Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej
,
Pomnik Żołnierza 1 Armii WP
| Muzeum artysty |
Królikarnia
| Odznaczenia | | |
Xawery Dunikowski (ur.
24 listopada
1875
w
Krakowie
, zm.
26 stycznia
1964
w
Warszawie
) – polski rzeźbiarz, malarz i pedagog. Życie i twórczośćPochodził ze zubożałej szlachty. Jego ojciec Mieczysław pracował jako nadkonduktor kolei warszawsko-wiedeńskiej. Edukację rozpoczął w Szkole Technicznej w Warszawie. W 1896 przyjechał do Krakowa studiować w Szkole Sztuk Pięknych u rzeźbiarzy:
Alfreda Dauna
w latach 1896-99 i
Konstantego Laszczki
1899-1903. Po studiach wyjechał do Warszawy, aby objąć stanowisko profesora rzeźby w Szkole Sztuk Plastycznych. W 1905 zastrzelił podczas sprzeczki malarza
Wacława Pawliszaka
, został jednak zwolniony z aresztu za kaucją w wysokości 2 tys. rubli. W Warszawie pracował do roku 1910, po czym wyjechał do Krakowa. W 1914 wyjechał na stypendium do
Londynu
. Kolejne lata spędził w
Paryżu
, służył przez rok w
Legii Cudzoziemskiej
. W 1922 wrócił do Polski, aby objąć katedrę rzeźby na
krakowskiej ASP
. Do grona uczniów Dunikowskiego zaliczali się m.in.:
Jerzy Bandura
,
Zygmunt Gawlik
,
Józef Gosławski
,
Maria Jarema
,
Jacek Puget
oraz
Henryk Wiciński
[1]. W okresie międzywojennym otrzymał wiele prestiżowych nagród, wykonał setki realizacji, które przyniosły mu międzynarodową sławę. Z dzieł z tego okresu można wymienić postacie czterech ewangelistów na gmachu
Seminarium Śląskiego
w Krakowie z 1927,
głowy wawelskie
z lat 1925-27 i pomnik prezydenta
Józefa Dietla
z 1936. Okres okupacji spędził jako więzień
niemieckiego obozu
koncentracyjnego
Auschwitz
, gdzie trafił po aresztowaniu w 1940. Uczestniczył w tamtejszym
ruchu oporu
organizowanym przez
Witolda Pileckiego
. Po wojnie, w latach 1945-55, kierował katedrą rzeźby na krakowskiej ASP. W 1955 na stałe przeniósł się do Warszawy. W 1959 został profesorem i kierownikiem katedry rzeźby w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Z powojennych realizacji Dunikowskiego należy wymienić Pomnik Czynu
Powstańczego
na
Górze św. Anny
(1955) powstały w wyniku przebudowania niemieckiego mauzoleum. Z obrazów warto wspomnieć Portret córki z 1924 i Autoportret w stroju mandaryna z 1935. W Krakowie Dunikowski mieszkał w latach 1938-1940 i 1945-1955 na ulicy Karmelickiej 27, dziś na kamienicy znajduje się tablica upamiętniająca artystę. Odznaczony
Orderem Budowniczych Polski Ludowej
w 1949 i
Orderem Sztandaru Pracy
I Klasy w 1955. Jego imieniem
nazwano
między innymi jeden z
bulwarów
we
Wrocławiu
:
Bulwar Xawerego Dunikowskiego
,
ulicę
w
Gliwicach
oraz
plac
w
Olsztynie
. Wybrane realizacje Galeria | | | Królikarnia - Muzeum Xawerego Dunikowskiego |
Przypisy- ↑ Aleksandra Melbechowska-Luty: Posągi i ludzie. Rzeźba polska dwudziestolecia międzywojennego. Warszawa: Neriton, 2005, s. 202. .
Linki zewnętrzne
Inne hasła zawierające informacje o "Xawery Dunikowski":
Stanisław Konarski
...
Bitwa pod Kłuszynem
...
Alfred Daun
nastrojem ulegając później wpływowi
modernizmu
.Do jego uczniów należeli:
Bolesław Biegas
właściwie Biegalski,
Xawery Dunikowski
,
Tadeusz Breyer
,
Jan Szczepkowski
. Linki zewnętrzne
Biografia
...
1964
grunge'owego
Pearl Jam
27 grudnia
-
Jarosław Pięta
, polski polityk Zmarli
26 stycznia
–
Xawery Dunikowski
, polski rzeźbiarz (ur.
1875
)
27 stycznia
–
Stanisław Piętak
, polski pisarz ...
Zbrodnia katyńska
...
Józef Gosławski
...
Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
...
Xawery Dunikowski
Xawery DunikowskiImiona i nazwiskoXawery DunikowskiData i miejsce urodzenia24 listopada 1875
Kraków
,
Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci26 ...
Stabilizacja Iraku
...
Zbigniew Stypułkowski
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Xawery Dunikowski":
219 Oświata, nauka, kultura i sport w II Rzeczypospolitej (plansza 9)
...
|