Kock
Kock - miasto w woj. lubelskim, w powiecie lubartowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kock, położone na wysokości ok. 150 m n.p.m. na wysoczyźnie morenowej prawego zbocza Pradoliny Wieprza przy granicy Równiny Łukowskiej. W latach 1952–1954 Kock był siedzibą gminy Białobrzegi. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do starego woj. lubelskiego.
Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 3509 mieszkańców.
Nazwa miasta
Pojawia się w notatkach z 1258 roku jako Cocsk. W XV wieku używana jest nazwa Kocsko (Koczsko w 1427 roku). W 1787 roku nazwa miasta zostaje zapisana jako Kocko. Od XIX wieku używa się formy dzisiejszej. Nazwa została utworzona od rdzenia kot- lub koc-, przy pomocy przyrostka -ьsko. Taki sam rdzeń istnieje także w nazwie Kociewie. Istnieją dwie hipotezy dotyczące pochodzenia nazwy:
- możliwe że pochodzi ona od nazwy osobowej Kot. Co oznaczałoby, że nazwa miasta pochodzi od osoby o przezwisku Kot, prawdopodobnie właściciela miasta.
- rdzeń pochodzi od nazwy rośliny kocanka, co może oznaczać osadę położoną wśród mokradeł.
Historia
Najstarsze ślady pierwszego osadnictwa w okolicy datowane są na 5000 lat p.n.e.[potrzebne źródło], odnaleziono także późniejsze ślady różnych kultur. Pierwszą stałą osadę na terenie obecnego Kocka datuje się na X wiek. W roku 1417 król Władysław II Jagiełło, przychylając się do prośby biskupa płockiego Jakuba, wydał przywilej lokacyjny dla Kocka jako wsi dziedzicznej. Ten przywilej potwierdził syn Jagiełły – Władysław Warneńczyk w 1443 roku, w Budzie. W 1518 roku miasto zostało własnością hetmana wielkiego koronnego i wojewody sandomierskiego – Mikołaja Firleja z Dąbrowicy. Rodzina Firlejów rządziła Kockiem aż do 2 połowy wieku XVII. Za ich rządów miasteczko stało się znanym ośrodkiem reformacyjnym. Około 1750 roku Kock stał się własnością księżnej Anny Jabłonowskiej z Sapiehów, która przysłużyła się miastu dokonując jego gruntownej przebudowy, m.in. przez wyznaczenie rynku. Ufundowała ratusz, kościół i pałac wg projektu Szymona Bogumiła Zuga. Usiłowała zaprowadzić różne reformy gospodarcze na swoich włościach, co jednak zakończyło się bankructwem[2]. Po jej śmierci Kock przejęli wierzyciele – bankierzy warszawscy.[potrzebne źródło] Znaną postacią społeczności żydowskiej Kocka był cadyk Mendel Morgenstern, twórca tzw. chasydyzmu kockiego (lata 1834–1859). W tym okresie do Kocka schodziły się liczne żydowskie pielgrzymki. W wieku XIX ludność brała czynny udział w powstaniach narodowych, za co miejscowość od roku 1870 została pozbawiona praw miejskich. Odzyskała je dopiero w 1915 roku.
W pobliżu miasta rozegrały się liczne bitwy:
- Bitwa pod Kockiem 5 maja 1809 r. podczas wojny polsko-austriackiej 1809 - w bitwie poległ pułkownik Berek Joselewicz, który dowodził dwoma szwadronami wchodzącymi w skład 5 pułku strzelców konnych;
- Bitwa pod Kockiem 17–20 czerwca 1831;
- Bitwa pod Kockiem 12 września 1831 podczas powstania listopadowego;
- Bitwa pod Kockiem 25 grudnia 1863 podczas powstania styczniowego;
- Bitwa pod Kockiem 14 – 16 sierpnia 1920 podczas wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920 w ramach bitwy warszawskiej;
- Bitwa pod Kockiem stoczona 2 – 6 października 1939 w czasie kampanii wrześniowej.
Po I wojnie światowej miasto nie rozwijało się zbyt intensywnie. W roku 1927 w mieście wybuchł wielki pożar, w wyniku którego spłonęła wschodnia część miasta. Dużą część mieszkańców miasta stanowiła ludność żydowska.
W kampanii wrześniowej w okolicach Kocka działała Samodzielna Grupa Operacyjna "Polesie" pod dowództwem gen. Franciszka Kleeberga, a pod samym miastem stoczona została ostatnia bitwa tej kampanii. Starcie SGO Polesie z niemieckimi 13. DP Zmot. i 29. DP Zmot. nastąpiło w dniach 2-6 października 1939 roku. Okupacja przyniosła masową deportację żydowskich mieszkańców do obozów zagłady (głównie do Treblinki).
W Kocku, i w jego najbliższych okolicach działał ruch oporu. Żołnierze Armii Krajowej przeprowadzili w czasie trwania okupacji niemieckiej wiele akcji dywersyjno-sabotażowych. Wyzwolenie miasta nastąpiło 22 lipca 1944 roku, kiedy to batalion 27 Wołyńskiej Dywizji AK, pod dowództwem por. K. Filipowicza, wkroczył do miasta. Wobec licznych prób sowietyzacji Kocka, 1 maja 1945 roku, oddział Mariana Bernaciaka "Orlika" zajął miasto i doprowadził do zlikwidowania niektórych członków PPR.
Ludność żydowska w Kocku
Żydzi w Kocku przed II wojną światową byli ważną społecznością Kocka, mimo iż zamieszkali w miasteczku dopiero od XVII w. Stworzyli silną społeczność i ważny ośrodek polskiego chasydyzmu. Działał tutaj między innymi cadyk Menachem Mendel Morgenstern (1787-1859) – założyciel kockiej dynastii chasydów. Większość życia spędził w małej izbie, obok swojego domu modlitw. Przez specjalne okienko podawano mu pożywienie . Wysłuchiwał przez nie modlitw.[potrzebne źródło] Do dziś w miasteczku stoi dom zw. "Rabinówką", ongiś należący do prawnuka wielkiego rabina z Kocka. Przed wojną istniała tutaj również jesziwa powstała w 1913 r. W 1927 roku mieszkało w Kocku 2529 Żydów (68% ludności miasta). Działały żydowskie organizacje społeczne, silne wpływy miał Bund. Ostatnim przed wojną rabinem był Josef Morgensztern (od 1924 r., od 1929 r. także cadyk).
Społeczność Żydów kockich została zniszczona w okresie okupacji niemieckiej i Holokaustu. 9 września 1939 roku, podczas nalotu na miasto, zginął cadyk Józef Morgenstern. W 1941 r. w Kocku powstało zamknięte getto, do którego deportowano Żydów z Lubartowa, Suwałk, Serocka, Nowego Dworu i Radzynia Podlaskiego. W październiku 1942 r. mieszkańcy getta zostali wywiezieni do Treblince (ok. 3000), a niedobitki przeniesiono do getta w Parczewie. Do dzisiaj oprócz domu rabina zachował się kirkut, położony za miastem, a na nim w miejscu zniszczonego przez Niemców ohelu cadyka betonowy grobowiec ze szczątkami najwybitniejszych chasydów kockich. Można też zobaczyć kilka charakterystycznych macew, zrobionych z głazów narzutowych.
Współczesność
Obecnie Kock jest niewielkim ośrodkiem usługowym i edukacyjnym działającym na rzecz rolniczej okolicy. W mieście zlokalizowane są drobne zakłady z branży stolarskiej, metalowej i przetwórstwa rolno-spożywczego. W okolicy znajdują się stawy hodowlane.
W 2007 powstało centrum handlowe Galeria Kocka.
Inne hasła zawierające informacje o "Kock":
Tadeusz Kuntze
...
1944
...
Bitwa pod Ostrołęką (1831)
Daszów
- Tykocin -
Nur
- Ostrołęka -
Rajgród
- Grajewo -
Kock (I)
-
Budziska
-
Łysobyki
-
Ponary
-
Kałuszyn (III)
- ...
Tomaszów Mazowiecki
...
Agresja ZSRR na Polskę 1939
Husynne
(24 IX) •
Szack
(29-30 IX) •
Cześniki
• Władypol •
Wytyczno
(1 X) •
Parczew
•
Kock
(2-6 X)
Józef Stalin
(z lewej) i
Joachim von Ribbentrop
. Moskwa 23.08.1939Mapa ...
Lew
Review and Video Footage
(en)↑
m%2Cisrctn Roelke-Parker ME, Munson L, Packer C, Kock R, Cleaveland S, Carpenter M, O'Brien SJ, Pospischil A, Hofmann-Lehmann R, ...
1939
...
Województwo łódzkie
...
Województwo lubelskie
...
Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie
18-22 IX 1939
Tomaszów-Krasnobród 15-23 IX 1939
Warszawa 8-23 IX 1939
Hel 20 IX-1 X 1939
Kock 2-5 X 1939
Wojsko Polskie w walce z faszyzmem i hitleryzmem
Narwik 28-31 ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Kock":
221 Atak dwóch potęg (plansza 3)
...
|