Noworosja – termin stosowany w XVIII-XX wieku w Imperium Rosyjskim na określenie przyłączonych do Rosji terenów dawnego „
dzikiego stepu
”, czyli terenów położonych na północ od
Morza Czarnego
i
Azowskiego
, na obszarze obecnej południowej
Ukrainy
. Dzieliły się na gubernie: noworosyjską (od 1764), chersońską (od 1803) i taurydzką (od 1802). W 1873 dołączyła
gubernia besarabska
.
W połowie XVIII wieku rozpoczęło się na tych terenach osadnictwo serbskie (
Nowa Serbia
i
Słowiano-Serbia
). W
1762
Katarzyna II ogłosiła manifest, w którym wzywała zagranicznych kolonistów do zamieszkania w Noworosji, obiecując zwolnienie z podatków i wolność religii. Apele te zachęciły do osadnictwa, Mołdawian (zachód guberni chersońskiej, między Dniestrem a Bohem), Bułgarów i Greków (wybrzeże Morza Czarnego), Niemców czarnomorskich (regularne rozsiedlenie na terenie całej Noworosji, z podziałem na luteran, katolików i menonitów), Żydów (początkowo tylko namiestnictwo jekaterynosławskie i Tauryda, później cała Noworosja bez Nikołajewa i Sewastopola).
Po likwidacji
Chanatu Krymskiego
w
1774
i
Siczy Zaporoskiej
w
1775
caryca Katarzyna II w
1785
ogłosiła dekret, w którym zapowiadała, że na terenach Noworosji nie będzie wprowadzana
pańszczyzna
, i zachęcała do osiedlania na tym terenie wolnych chłopów oraz żołnierzy, którzy zakończyli służbę.Ściągnęło to chłopów rosyjskich i ukraińskich.
Noworosja obejmowała część terenów współczesnej Ukrainy (
obwód doniecki
,
dniepropietrowski
,
zaporoski
,
mikołajowski
,
chersoński
i
odeski
), Mołdawii oraz Rosji (
Kraj Krasnodarski
,
Kraj Stawropolski
,
Adygeja
,
obwód rostowski
). Na północ od Noworosji znajdowała się
Małorosja
.
Literatura
- Jarosław Hrycak - „Historia Ukrainy 1772-1999”, Lublin 2000,