Maryland - stan
USA
na wybrzeżu
Oceanu Atlantyckiego
. Jest jednym z 13 stanów założycielskich. Od południa graniczy z
Wirginią
i
Wirginią Zachodnią
, od wschodu z
Delaware
, a od północy z
Pensylwanią
.
Zatoka Chesapeake
dzieli stan na dwie części - wschodnią - nizinną i zachodnią - wyżynną, łagodnie wznoszącą się w kierunku
Appalachów
.
Geografia
Stan zajmuje powierzchnię całkowitą 32 133,15 km², z czego 25 314,08 km² to powierzchnia lądowa, a 6 819,07 km² (21,2%) to powierzchnia wodna. Najwyższym punktem w stanie jest wierzchołek Hoye Crest na górze Backbone Mountain w
hrabstwie Garrett
o wysokości 1 024 m n.p.m. Najniższy punkt lądowy stanu położony jest na poziomie morza na brzegach
zatoki Chesapeake
oraz
Oceanu Atlantyckiego
. Najniższy punkt w granicach administracyjnych stanu położony jest na dnie zatoki Chesapeake, około 53 m pod poziomem morza, około 1,6 km na południowy zachód od południowego brzegu wyspy Kent w
hrabstwie Queen Anne's
i określany jako Bloody Point Hole.[1]
Topografia
stanu Maryland jest zróżnicowana, dlatego czasami stan określa się mianem "Ameryki w miniaturze".[2] Stan posiada linię brzegową o długości około 12 420 km, z czego 11 175 km to linia brzegowa zatoki Chesapeake[3]. Wschodnia część stanu ma charakter nizinny i położona jest na
półwyspie Delmarva
, wchodzącym w skład
niziny Atlantyckiej
. Środkowa część stanu leży na obszarze
Wyżyny Piedmontu
, zaś na zachodzie znajdują się pasma górskie
Pasma Błękitnego
oraz gór
Allegheny
wchodzące w skład systemu górskiego
Appalachów
.
Główne rzeki stanu to
Patapsco
,
Patuxent
,
Potomak
oraz
Susquehanna
.
Zbiorniki wodne
W Maryland nie istnieje ani jedno naturalne jezioro, ponieważ
procesy geologiczne
w tym stanie nie sprzyjały powstawaniu
jezior
. Jako że
lodowce
nie występowały na tym obszarze podczas ostatniej
epoki lodowcowej
, w Maryland nie ma jezior polodowcowych. Wszystkie istniejące obecnie zbiorniki wodne w Maryland zostały stworzone sztucznie przez człowieka poprzez zatamowanie rzek. Choć niektóre z nich nazywane są jeziorami, jak na przykład jezioro Deep Creek Lake czy jezioro Lake Habeeb, to wszystkie są
zbiornikami retencyjnymi
. Największymi zbiornikami wodnymi w stanie są
rezerwuar
Conowingo Reservoir na rzece
Susquehanna
o powierzchni 34,65 km² i pojemności ponad 382 mln
m3
oraz Deep Creek Lake o powierzchni 15,78 km² i pojemności ponad 127 mln m3. Poniższe zestawienie obejmuje zbiorniki wodne w Maryland o powierzchni ponad 3 km².[4]
Nazwa | Położenie | Rzeka | Przeznaczenie | Powierzchnia (km2) | Maksymalna pojemność (mln m3) |
---|
Conowingo Reservoir | hrabstwa
Cecil
i
Harford
,
Pensylwania
|
Susquehanna
|
Elektrownia wodna
| 34,65 | 382 |
Deep Creek Lake | hrabstwo
Garrett
| Deep Creek (dopływ rzeki
Youghiogheny
) |
Elektrownia wodna
, rekreacja | 15,78 | 127 |
Liberty Reservoir | hrabstwa
Baltimore
i
Carroll
|
North Branch Patapsco River
| zasoby wody dla miasta
Baltimore
| 12,57 | 218 |
Youghiogheny River Reservoir | hrabstwo
Garrett
,
Pensylwania
|
Youghiogheny
| zbiornik
przeciwpowodziowy
,
elektrownia wodna
| 11,33 | 186 |
Loch Raven Reservoir | hrabstwo
Baltimore
| Gunpowder | zasoby wody dla miasta
Baltimore
| 9,71 | 113 |
Prettyboy Reservoir | hrabstwo
Baltimore
| Gunpowder | zasoby wody dla miasta
Baltimore
| 6,07 | 111 |
Jennings Randolph Lake | hrabstwo
Garrett
| North Branch | zbiornik
przeciwpowodziowy
| 3,90 | 161 |
Triadelphia Reservoir | hrabstwo
Montgomery
|
Patuxent
|
Elektrownia wodna
| 3,24 | 39 |
Rocky Gorge | hrabstwo
Montgomery
|
Patuxent
| zasoby wody dla okolic
Waszyngtonu
| 3,13 | 27 |
Parki stanowe
W Maryland znajduje się 45
parków stanowych
, z których największy, park stanowy Gunpowder Falls w
hrabstwie Baltimore
, zajmuje powierzchnię 74,87 km².
Klimat
Klimat
na wybrzeżu jest podzwrotnikowy morski, w głębi stanu występuje klimat tropikalno-umiarkowany.
Ludność
Według szacunków United States Census Bureau, populacja stanu Maryland w roku 2006 wynosiła 5 615 727 i wzrosła o 319 241, czyli o 6%, w porównaniu z rokiem 2000.[5]
Największe miasta Maryland pod względem liczby mieszkańców w roku 2003 to
Baltimore
(628 670),
Gaithersburg
(57 365),
Frederick
(56 128),
Rockville
(55 213),
Bowie
(53 660),
Hagerstown
(36 953) i stolica
Annapolis
(36 178).[6]
Podział administracyjny
Stan Maryland podzielony jest na 23
hrabstwa
oraz miasto
Baltimore
, które zostało wyodrębnione w roku 1851 z
hrabstwa Baltimore
i posiada status równoważny hrabstwu, nie wchodząc w skład żadnego z nich. Największym hrabstwem pod względem liczby ludności jest
hrabstwo Montgomery
, a największym hrabstwem pod względem powierzchni lądowej jest
hrabstwo Frederick
.
Historia
Przed odkryciem Ameryki
Pierwsi ludzie przybyli na tereny obecnego Maryland około 10 tysięcy lat
p.n.e.
wraz z zakończeniem ostatniej
epoki lodowcowej
. Głównym źródłem pożywienia
plemion
koczowniczych
zamieszkujących te tereny około 1 500 lat p.n.e. były
ostrygi
. Pierwsze indiańskie przedmioty
gliniane
pochodzą z okresu około 1 000 lat p.n.e. Około roku 800
n.e.
Indianie
udomowili
pierwsze rośliny, a do polowań na zwierzęta zaczęli korzystać z
łuków
i
włóczni
. Ślady pierwszych stałych indiańskich wiosek pochodzą z
XII wieku
.
Europejscy odkrywcy
Pierwszym znanym Europejczykiem u brzegów Maryland był pływający pod
banderą
brytyjską
wenecki
żeglarz
John Cabot
, który w
1498
roku dotarł do wybrzeży obecnego
hrabstwa Worcester
. W
1528
roku włoski podróżnik
Giovanni da Verrazzano
wpłynął do
zatoki Chesapeake
. Dokładniejszej eksploracji zatoki dokonał w
1572
roku
hiszpański
gubernator
kolonii
Floryda
, Pedro Menendez de Avile. W
1608
roku zatokę zbadał również angielski kolonizator z pobliskiego
Jamestown
,
John Smith
. Pierwsze przedmioty europejskie w Maryland w kontekście
archeologicznym
pochodzą z lat 20.
XVII wieku
.
Okres kolonialny
Prowincja Maryland oficjalnie powstała
20 czerwca
1632
roku, gdy
król Anglii
Karol I Stuart
nadał ją
baronowi Baltimore
,
Cæciliusowi Calvertowi
. Nazwa Maryland została wybrana na cześć
Henrietty Marii Burbon
, żony króla Karola. Pierwsi koloniści przybyli do Maryland
25 marca
1634
roku. W
1649
roku uchwalono akt o tolerancji religijnej wprowadzający równość praw dla wszystkich chrześcijan.
Historia stanu
Gospodarka
Ćwierć dolara; rewers z przydomkiem stanu
- Rolnictwo:
- uprawa
kukurydzy
,
soi
, oraz roślin szklarniowych.
- hodowla drobiu
- Przemysł:
- elektrotechniczny, elektroniczny, spożywczy, chemiczny.
Uniwersytety i wyższe uczelnie
Dodatkowe informacje
Przypisy
Zobacz też
Stany Zjednoczone
,
podział terytorialny Stanów Zjednoczonych
,
Stany Zjednoczone/Historia
.
Linki zewnętrzne