Dublin (
irl.
Baile Átha Cliath,
IPA
:
/bˠalʲə a:hə klʲiəh/
;
ang.
Dublin
[dʌblɪn]
lub
[dʊblɪn]
) –
stolica
i największe miasto
Republiki Irlandii
, położone w
prowincji
Leinster
.
Położony na wschodnim wybrzeżu Irlandii, nad
Morzem Irlandzkim
, u ujścia rzeki
Liffey
(
irl.
An Life) do
Zatoki Dublińskiej
. Rzeka dzieli miasto na dwie części o zdecydowanie odmiennym charakterze:
Northside
oraz nowocześniejszą i bardziej zamożną
Southside
.
Główny ośrodek administracyjny, kulturalny, ekonomiczny i przemysłowy kraju (przemysł samochodowy, stoczniowy, włókienniczy, odzieżowy, metalowy, elektrotechniczny, spożywczy (słynny
browar
Guinnessa
), poligraficzny, chemiczny, szklarski, papierniczy). Port morski połączony kanałami z rzeką
Sionna
.
Port lotniczy (Dublin Airport)
. Miasto jest też ośrodkiem turystycznym.
Nazwa
Archaiczna
irlandzka
nazwa okolic miasta – Dúbh Linn (oznaczająca "Czarny Staw") – została przez stulecia zangielszczona do współczesnej, używanej również w innych językach postaci Dublin. Natomiast współczesna irlandzka nazwa Baile Átha Cliath oznacza "Miasto Brodu z Trzcinowymi Płotami".
Historia
Rzeka Liffey w Dublinie. W głębi widoczna siedziba sądów – Four Courts
Ludność
Targ uliczny na Moore Street.
Dublin nocą. W tle budynek Custom House.
Wg spisu ludności z roku
2006
miasto zamieszkuje 505 739 mieszkańców[3], natomiast historyczne
hrabstwo Dublin
wg spisu miało 1 045 769 mieszkańców[3]. Wyróżnia się też region aglomeracji Dublina (Greater Dublin Area) administracyjnie obejmujący hrabstwa
Dun Laoghaire-Rathdown
,
Fingal
i
Południowy Dublin
.
Temperatury
Średnia temperatura w lecie to 16–20 °C, a w zimie 4–7 °C.
Zabytki i atrakcje turystyczne
Kościół Chrystusowy (Christ Church).
Kolegium Świętej Trójcy (Trinity College)
Dublin jest atrakcyjnym pod względem turystycznym miastem, decyduje o tym m.in. jego specyficzna atmosfera. Zachowało się tutaj stosunkowo niewiele starszych zabytków (sprzed
XVII wieku
). Jednym z nich jest
Zamek Dubliński
, wybudowany przez
Normanów
na miejscu dawnej fortyfikacji
wikingów
w
XIII wieku
. Swój obecny wygląd zawdzięcza on jednak przebudowie z
XVIII wieku
. W pobliżu zamku, od zachodniej strony znajduje się
katedra
Christchurch z
1172
roku. Powstała ona po wyburzeniu poprzedniej drewnianej katedry wzniesionej przez wikingów. W późniejszych wiekach popadała coraz bardziej w ruinę – dzisiejszy kształt to efekt kompleksowej renowacji i przebudowy z końca
XIX wieku
. Drugą katedrą w Dublinie jest katedra
św. Patryka
. Obie stanowią własność Kościoła Irlandii, będącego częścią wspólnoty anglikańskiej i są udostępniane dla zwiedzających po uiszczeniu opłaty.
W centrum miasta dominuje niewysoka, stosunkowo młoda zabudowa, w przeważającej mierze utrzymana w stylu gregoriańskim i
neoklasycznym
(XVIII w.). W kilku miejscach zachował się
układ urbanistyczny
z tego okresu z charakterystycznymi ceglanymi domami. Z
epoki wiktoriańskiej
pochodzą natomiast budynki Biblioteki Narodowej i Muzeum Narodowego na prawym brzegu Liffey. Na północ od nich, bliżej rzeki znajdują się budynki Uniwersytetu Irlandii (
Trinity College
), założonego w
1592
roku. Najciekawszym obiektem kompleksu jest uniwersytecka biblioteka, znana z kolekcji iluminowanych rękopisów ze słynną
Księgą z Kells
(Book of Kells).
Rzeka An Life (River Liffey) w Dublinie
Dublin jako stolica kraju i ośrodek kulturalny, szczyci się dużą liczbą muzeów i galerii sztuki (35 obiektów). Najważniejszymi z nich są oddziały Muzeum Narodowego, gromadzące cenne zabytki i dzieła sztuki wyspy. W głównym gmachu wystawiane są przedmioty z
epoki brązu
i
żelaza
, a także
średniowieczne
. W Aneksie Muzeum Narodowego znajdują się obiekty związane z obecnością wikingów na wyspie. Galerię Narodową tworzy kolekcja malarstwa irlandzkiego i europejskiego (obrazy
Tycjana
,
Rembrandta
,
Caravaggia
i in.). Licznie odwiedzane są również Muzeum Sztuki Nowoczesnej i Hugh Lane Gallery.
W mieście nie brak również terenów rekreacyjnych. Znajdujący się na lewym brzegu rzeki, Phoenix Park jest uważany za jeden z największych parków miejskich świata (ma prawie 8 km² powierzchni). W jego obrębie znajdują się tereny sportowe, miejskie
zoo
, rezydencja
prezydenta
kraju oraz rezydencja
ambasadora
Stanów Zjednoczonych.
Region Dublina obejmuje nie tylko samo miasto, ale i jego okolice (w granicach hrabstwa). Wzdłuż wybrzeża
Morza Irlandzkiego
znajdują się
kąpieliska
:
Dún Laoghaire
(także przystań promowa), Dalkey, Dollymount Strand, Howth i in. Brzeg oraz wysepki Zatoki Dublińskiej są terenami, gdzie zimują gatunki ptactwa arktycznego; stanowią one cel przyjazdów miłośników obserwacji ptactwa.
Zabytki:
Tramwaj w centrum Dublina (Luas)
O'Connell Street
jest najbardziej reprezentacyjną z dublińskich ulic. Upamiętnia ona nazwisko wybitnego irlandzkiego polityka i patrioty
Daniela O'Connella
, którego monumentalny pomnik stoi nad rzeką, u wlotu ulicy. W centralnym punkcie ulicy na środku pomiędzy dwiema jezdniami ulicy, na początku 2003 roku został ustawiony monument, zwany oficjalnie "Spire of Dublin" (Dublińska iglica). Wśród licznie zamieszkującej
Polonii
w Dublinie, monument ten jest jednak nazywany "
Szpila
".
Transport
Lotnisko
W odległości 10 kilometrów od centrum miasta znajduje się
lotnisko międzynarodowe
. Międzynarodowy kod dublińskiego lotniska: DUB.
Komunikacja autobusowa
W Dublinie istnieje prawie 200 dziennych linii autobusowych a także 24 linie nocne obsługiwanych głównie przez Dublin Bus[4] oraz linie międzymiastowe, które obsługuje Bus Éireann[5].
Istnieje także wielu niezależnych przewoźników obsługujących połączenia międzymiastowe i lokalne, m.in. Finnegan's Bray[6], St. Kevin's Bus Service[7], J.J. Kavanagh[8], Aircoach[9], Urbus [10] itd.
Kolej podmiejska
DART
Składa się z jednej linii z Howth i
Malahide
do
Bray
i Greystones.
Trwają plany, by znacznie rozszerzyć system DART. Projekt przewiduje wybudowanie tunelu pod centrum miasta, pozwalający na utworzenie dwóch oddzielnych linii.
Obecnie istniejąca część, zostałaby rozdzielona w centrum i z południa skierowana na północny zachód, natomiast część północna na południowy zachód przez projektowany tunel.
Kolej podmiejska Commuter
Składa się z czterech linii:
Tramwaj (
Luas
)
W roku
2004
zostały otwarte dwie linie tramwajowe.
Od
2008
roku rozpoczęto
rozbudowę
sieci tramwajowej. Jako pierwsze powstają odcinki będące przedłużeniem tzw. "czerwonej linii". Z jednej strony tramwaj wydłużony będzie do dublińskiego portu (Docklands), a druga strona od
Tallaght
do Saggart. Natomiast "linia zielona" wydłużana jest z Sandyford do Cherrywood. Szacuje się, że tramwaju używa w Dublinie około 80 tys. osób dziennie.
Do roku
2015
planowane jest wydłużenie linii zielonej, przecinającej
Hrabstwo Dun Laoghaire-Rathdown
do
Bray
w
Hrabstwie Wicklow
.
W
2006
Railway Procurement Agency ogłosiła, że Luas osiągnął ponadplanowy zysk po roku działania.
Irlandzki rząd rozpoczął narodowy plan transportu w
2007
, oddając do użytku
Dublin Port Tunnel
(łączący dubliński port z lotniskiem). Szacuje się, że koszty projektu wyniosą 34,4 miliardów
euro
przez następne 10 lat. Większość funduszy przeznaczona zostanie na budowę siedmiu nowych linii Luas, dwie linie
metra
, nowe linie szybkiej kolei miejskiej DART oraz na główną stację tramwaju St Stephen's Green, która ma być centralnym miejscem przesiadkowym.
Miasta partnerskie
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne