Spotkanie z kolędą jest częścia składową tygodnia świątecznego w mojej szkole. Nazwa kolęda pochodzi od łacińskiego słowa calendae, co oznacza „pierwszy dzień miesiąca”. Z ową kolędą wiązał się zwyczaj składania sobie nawzajem darów i życzeń . Dlatego na początku kolęda oznaczała pieśń noworoczną, w której zawarte były życzenia pomyślności i urodzaju na nowy rok. Chwaliła gospodarza i jego rodzinę oraz dziękowała za otrzymane dary.
Scenariusz „Spotkania z kolędą”
Cele: · Kultywowanie tradycji kolędowania. · Poznanie zwyczajów i tradycji związanych z kolędowaniem. · Integracja uczniów poprzez wspólne uczestnictwo w spotkaniu. · Śpiewanie kolęd.
Czas i miejsce spotkania:
Poniedziałek 20-12-04, Zespół Szkół Specjalnych w Bogdanowie.
Przebieg spotkania:
I. Powitanie uczestników spotkania. (Dyrektor, Grono Pedagogiczne, Zespół muzyczny działający przy Szkole Podstawowej w Rożnowie.)
-Organizatorzy spotkania powitają przybyłych gości na uroczystość.
-Pani dyrektor mgr Ewa Szczecińska powita zaproszonych gości i zachęci do spędzenia wspólnie czasu, przy śpiewaniu kolęd.
II. Przedstawienie Historii kolęd.
Nazwa kolęda pochodzi od łacińskiego słowa calendae, co oznacza „pierwszy dzień miesiąca”. Z ową kolędą wiązał się zwyczaj składania sobie nawzajem darów i życzeń . Dlatego na początku kolęda oznaczała pieśń noworoczną, w której zawarte były życzenia pomyślności i urodzaju na nowy rok. Chwaliła gospodarza i jego rodzinę oraz dziękowała za otrzymane dary. Takie kolędy śpiewane często pod oknami gospodarzy, kończące się prośbą o datek , znane były w różnych krajach słowiańskich, szczególnie na Ukrainie. Nie wiadomo dokładnie kiedy kolęda utożsamiona została z pieśnią bożonarodzeniową. Stało się to prawdopodobnie w wieku XIX. Wcześniej kolęda nie wyróżniała się spośród innych pieśni religijnych, oparta była o wydarzenia opisane w Biblii, miała formę modlitwy.
Przypuszcza się , że kolędy polskie powstały najpierw w środowisku franciszkańskim. To franciszkanie zapoczątkowali zwyczaj jasełkowego kołysania Dzieciątka . Przy żłobku wystawiano misteria bożonarodzeniowe i śpiewano. Często były to wzruszające kołysanki,[pełne ciepła i wrażliwości. Wiek XVII przyniósł kolędy o tematyce pasterskiej, wnoszące do swoich treści wiele szczegółów obyczajowych. Spotykamy kolędę kołysankę , kolędy adorujące , życzeniowe, winszujące, patriotyczne, obyczajowe i radosne. Kolędy są zjawiskiem kulturowym, zwłaszcza na naszej polskiej ziemi , gdzie liczba znanych i opisanych kolęd sięga ponad pół tysiąca.
III. Przybycie przebierańców- kolędników i odśpiewanie przez nich kolędy.
( Przebrani uczniowie za kolędników wchodzą do sal śpiewając kolędę, „Przybieżeli do Betlejem „.Po skończonej kolędzie zbierają dary.)
IV. Wspólne śpiewanie kolęd i czytanie wierszy o tematyce bożonarodzeniowej. Wiersze czytają nauczyciele , uczniowie śpiewają kolędy.
1.Modlitwa wigilijna Maryjo czysta, błogosław tej, Co w miłosierdzie nie wierzy. Niech jasna twoja strudzona dłoń Smutki jej wszystkie uśmierzy. Pod Twoja ręka niechaj płacze lżej.
Na wigilijny ześlij jej stół Zielone drzewko magiczne, Niech gdy go dotknie , słyszy gwar pszczół, Niech jabłka sypią się śliczne. A zamiast świec daj gwiazdę mroźnych pól.
Przyprowadź blisko pochód białych gór, Niechaj w jej okno świecą . Astrologowie z Chaldei, z Ur, Pamięć złych lat niech uleczą. Zmarli poeci niechaj dotkną strun Samotnej zanucą kolędę.
Kolęda „Wśród nocnej ciszy” śpiewa Marta Borowiak .
K.K. Baczyński, Aniołowie , aniołowie biali,Na coście to tak u żłóbka czekali, Pocoście tak skrzydełkami trzepocąc Płatki śniegu rozsypali nocą?
Czyście blaskiem drogę chcieli zmylić Tym przeklętym, co krwią, ręce zbrudzili? Czyście kwiaty, srebrne liście posiali Na mogiłach tych rycerzy ze stali, Na mogiłach tych rycerzy pochodów, Co od bata poginęli i głodu?
Ciemne noce aniołowie, w naszej ziemi, Ciemne gwiazdy i śnieg ciemny i miłość, I pod tymi obłokami ciemnymi Nasze serce w ciemność się zmieniło.
Aniołowie, aniołowie biali O! Poświećcie blaskiem skrzydeł swoich, By do Pana trafił ten zgubiony I ten, co się oczu podnieść boi, I ten, który bez nadziei czeka, I ten rycerz w rozszarpanej zbroi By jak człowiek szedł do Boga- Człowieka, Aniołowie, aniołowie biali.
„ Lulaj, że Jezuniu” śpiewa Anna Dolacińska
*** L. Staff. Patrzyli z oczu ogromna dziwotąPasterze owiec porzuciwszy straże, O, trzej królowie, gdybyście Panu w darze Przynieśli mirrę, kadzidło i złoto.
Lecz o Melchiorze, Kasprze, Baltazarze Tajnej mądrości słynęliście cnotą I z swych uczonych ksiąg doszliście oto, Że w Betlejem cud boski ukaże.
Cóż to wielkiego, Magowie ze Wschodu, Żeście odkryli po roku podróży Pana na sianie, między bydłem, gnojem
Gdy ja, bez gwiazdy szczególnej przewodu, Znalazłem Boga- błądząc wiele dłużej A jeszcze w podlejszej stajni: w sercu swojem.
„Przybieżeli do Betlejem „ śpiew Joanna Onik
„Noc Bożego Narodzenia” M. Jasturn
Bożego Narodzenia noc wśród nocy grobów, Wysoko świeci jasna gwiazda betlejemska, Błyszczy na śniegu, coraz bliższy, bardziej ziemska, Osioł i wół żują sen nocy zimowej u żłobu.
Między osłem i wołem wróbli świergotanie Wesołe, chwila gdy opuszczając niebiosy Góry ziemi łagodnie klękają na sianie Przed tobą, dziecko ludzkie zrodzone tej nocy...
„Pójdźmy wszyscy do stajenki”, śpiewa Maciej Stachowiak. „Dzisiaj w Betlejem” śpiewa Jakub Jarysz.
V. Wysłuchanie koncertu kolęd zaśpiewanego przez Zespół wokalny działający przy Zespole Szkół w Rożnowie.
Opracowała: Jolanta Majkowska
|