Nad wielonarodowościowym (ludy Kaukazu, Polski i Finlandii) państwemrosyjskim, carat sprawował bardzo twarde i rygorystyczne rządy, co pozwoliło mu na uniknięcie wydarzeń związanych z Wiosną Ludów. Ponadto polityka caratu brutalnie tłumiła wszelkie oznaki dążenia do niepodległości narodów, które zamieszkiwały Rosję. Państwo kilkakrotnie sprzeciwiało się dążeniom wolnościowym różnych narodów, np. w 1846 r. uczestniczyła w akcji likwidowania Rzeczypospolitej Krakowskiej, a w 1849 r. wojska rosyjskie, w udzieleniu pomocy Austrii, stłumiły powstanie węgierskie. Jednak po jakimś czasie, w państwie rosyjskim wystąpiła bardzo trudna sytuacja.