W 1874 roku rozpoczyna naukę w gimnazjum kieleckim. Lata nauki w tej szkole przypadają na czas bezwzględnej, wzmożonej rusyfikacji przeprowadzanej konsekwentnie zarówno przez gubernatora, jak i kuratora. Dodatkowo utrzymuje się sam – pracuje jako guwerner, opiekun młodszych chłopców na stancjach, korepetytor. Doświadczenia życiowe wyniesione z gimnazjum właśnie, bolesne i trudne, a także wątek szkoły, wychowania i jego wpływu na umysłowość i osobowość będą motywami często powracającymi w twórczości Żeromskiego, najpełniej właśnie w poznanych przez nas „Syzyfowych pracach”.