Miejsca pamięci w
Bełchatowie
– miejsca pamięci związane z historią miasta, Polski oraz świata.
Pomnik przy parafii św. Stanisława w Bełchatowie
Tablica znajdująca się na pomniku została odsłonięta po raz pierwszy
2 listopada
1938
roku na placu
Józefa Piłsudskiego
(do
1935
roku plac ten nazywany był Nowym Rynkiem, obecnie jest to Plac Wolności). Podczas
II wojny światowej
była ukrywana. Dopiero w
1988
roku została umieszczona na pomniku przy ówczesnej kaplicy pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika przy ulicy gen.
Ludwika Czyżewskiego
(od
1991
jest to kościół parafialny).
Napis na tablicy pamiątkowej:
Peowiakom
i ochotnikom miasta Bełchatowa poległym w walkach o niepodległość Polski.
Peowiacy.
2 listopada 1938
Znajduje się na niej również lista poległych:
- Bednarek Kazimierz
- Bukowski Wiktor
- Chojnacki Franciszek
- Chojnacki Władysław
- Cichuta Antoni
- Hajdys Ludwik
- Hellwig Stefan
- Kowalski Jan
- Mietkiewicz Feliks
- Pierzyński Franciszek
- Pietraszek Leon
- Pilc Władysław
- Rąbalski Leon
- Stasiak Bronisław
- Trepka Stanisław
Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich
Grób Stefana i Nelly Hellwigów w Parku Olszewskich
Grób Stefana Hellwiga (uczestnika
walk polsko-bolszewickich
z
1920
roku, który zginął na polu walki w miejscowości
Trzeszczany
pod
Hrubieszowem
2 września
1920 roku) oraz jego żony Nelly Hellwig, która jako
wolontariuszka
pomagała rannym żołnierzom. Po śmierci męża Nelly udała się na front w celu odszukania jego ciała. Po przewiezieniu ciała męża do
stolicy
popełniła
samobójstwo
(
20 września
1920 roku). Małżonkowie zostali pochowani w parku przy
dworku Olszewskich
w miejscu "Świątyni dumania", dawnym miejscu spotkań kochanków.
Pomnik strażaków z Ochotniczej Straży Pożarnej
Pomnik upamiętniający strażaków z OSP w Bełchatowie oraz założycieli bełchatowskiej straży pożarnej
Pomnik odsłonięty został
23 września
2001
roku na placu
Narutowicza
, przy starym budynku
Ochotniczej Straży Pożarnej
w
Bełchatowie
(aktualnie Ochotnicza Straż Bełchatowska dysponuje również nowym budynkiem przy ul. Bawełnianej 18).
Pomnik poświęcony jest Strażakom – ochotnikom poległym, zmarłym i zasłużonym w służbie Bogu, ojczyźnie i społeczeństwu w 100-lecie powstania ochotniczej straży pożarnej w Bełchatowie oraz założycielom bełchatowskiej straży pożarnej:
- dr Włodzimierzowi Radziewiczowi
- Felicjanowi Otockiemu
- Czesławowi Moskalewskiemu
- Aleksandrowi Rybczyńskiego
- ks. Leonowi Zarembie
- Stanisławowi Pieniążkowi
- Albertowi Hellwigowi
Pomnik "Pamięci Bełchatowian"
Pomnik 'Pamięci Bełchatowian' przy parafii pw. NNMP w Bełchatowie
Pomnik "Pamięci Bełchatowian" znajduje się przy parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny (przy ul.
Kościuszki
w centrum miasta. Upamiętnia on ludzi związanych z Bełchatowem, którzy walczyli w obronie Polski. Na pomniku znajdują się trzy tablice:
1. Władysław Włodarczyk (
1925
-
1944
). Urodzony we wsi
Oszczów
na
Wołyniu
. W
1940
w głąb
ZSRR
.
2.
1939
-
1945
Tablica: "W hołdzie żołnierzom
Armii Krajowej
z rejonu Bełchatów poległym w
obozach koncentracyjnych
, rozstrzelanym na ulicach Bełchatowa oraz zamordowanym w lochach
Gestapo
w
Łodzi
w latach walki o niepodległość ojczyzny. Cześć i chwała. Towarzysze broni. Bełchatów sierpień 1994
Zginęli w obozach koncentracyjnych:
- Mycke Mieczysław
- Janusz Eugeniusz
- Szwerkold Seweryn
- Szabrańska Jadwiga
Rozstrzelani na ulicach Bełchatowa
- Szelagowski Jan
- Kowalczyk Tadeusz
- Kulik Zygmunt
- Tyszke Kazimierz
Polegli w oddziałach partyzanckich:
- Grabarczyk Stanisław
- Buca Lucjan
- Pieniążek Bartłomiej
- Koprowski Bolesław
Zamordowani przez Gestapo w Łodzi:
- Grzyboski Marian
- Grzybowski Czesław
- Sztajnert Konstanty
- Adamowicz Tadeusz
3. Czesław Bartłomiejczyk (
1922
-
1980
) Urodzony we wsi Binków gmina Bełchatów (teren dzisiejszego
osiedla Binków
Budynek dawnego Arbeitsamtu
Tablica informacyjna na budynku dawnego nazistowskiego urzędu pracy w Bełchatowie
Budynek dawnego niemieckiego urzędu pracy (Arbeitsamt), w którym zajmowano się organizacją
deportacji
mieszkańców
Bełchatowa
i osób z najbliższych okolic z tenenu
powiatu bełchatowskiego
, wywożonych jako robotników do pracy przymusowej na teren
III Rzeszy
w czasie
II wojny światowej
.
Na tablicy ufundowanej w
2006
roku dzięki staraniom
Stowarzyszenia Polaków Poszkodowanych przez III Rzeszę
(oddziału łódzkiego) oraz Stowarzyszenia Przyjaciół Bełchatowa umieszczonej na budynku Szkoły Muzycznej znajduje się napis:
W tym budynku w latach 1940-1944 mieścił się niemiecki urząd pracy Arbeitsamt. Urząd ten był organizatorem deportacji kilku tysięcy mieszkańców miasta i powiatu bełchatowskiego do przymusowych robót niewolniczych w III Rzeszy
Dzisiejszy adres budynku to plac Wolności 20. Mieści się w nim Państwowa
Szkoła Muzyczna
I Stopnia oraz
Społeczne Ognisko Muzyczne
.
Budynek aresztu Gestapo i żandarmerii hitlerowskiej
Tablica pamiątkowa na budynku aresztu
Budynek ten mieści się aktualnie przy ulicy Okrzei 49. W latach
1939
-
1945
był on siedzibą żandarmerii hitlerowskiej w Bełchatowie oraz mieścił się w nim areszt
Gestapo
.
22 lipca
1974
na budynku została umieszczona tablica z napisem:
Tu w latach 1939-1945 mieścił się areszt gestapo i żandarmerii wojskowej. Miejsce kaźni i rozstrzeliwań Polaków.
Obecnie mieści się tam siedziba Państwowego
Powiatowego
Inspektoratu Sanitarnego
, Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna oraz Łódzki Ośrodek Doractwa Rolniczego z siedzibą w
Bratoszewicach
(rejon Bełchatów).
Pomnik Adama Mickiewicza
Popiersie Adama Mickiewicza w Bełchatowie
W roku
1955
– w setną rocznicę śmierci
Adama Mickiewicza
– na dawnym postumencie pomnika upamiętniającego żołnierzy Polskiej Organizacji Wojskowej oraz walczących o niepodległość ojczyzny wbudowano tablicę poświęconą poecie. W
latach 80.
postument zburzono. Popiersie Mickiewicza, stojące na cokole w parku miejskim na Placu Wolności postawiono w
1988
roku (w 70 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości).
Miejsce zamordowania żołnierzy AK
Płyta pamiątkowa upamiętniająca zamordowanie przez hitlerowców
7 marca
1942
roku czterech żołnierzy Armii Krajowej:
- Jana Szelągowskiego
- Zygmunta Kulika
- Jana Kazimierza Tyszki
- Tadeusza Kowalczyka
Aktualnie znajduje się na terenie boiska szkolnego I
Liceum Ogólnokształcącego
im.
Władysława Broniewskiego
.
Symboliczny grób powstańców
Symboliczny grób powstańców z 1863 roku
Symboliczny grób powstańców, którzy zginęli podczas
powstania styczniowego
w okolicach Bełchatowa. Znajduje się on na rzymskokatolickim
cmentarzu
parafialnym
kościoła pw. Wszystkich Świętych w
Grocholicach
.
Napis na tablicy:
Przechodniu!
Poleć Bogu dusze bohaterskich powstańców z 1863 r. poległych za wolność ojczyzny w walce z rosyjskim ciemiężcą.
Gloria victis
Mieszkańcy Zamościa
Miejsca pamięci związane z bełchatowskimi Żydami