Manuskrypt z przełomu IX i X w. n.e. z tekstem w języku staronubijskim
Język nubijski (również: języki nubijskie) - wspólna nazwa podgrupy języków
nilo-saharyjskich
używanych w dorzeczu
Nilu
w południowym
Egipcie
oraz północnym i środkowym
Sudanie
.
Historia i piśmiennictwo
W
starożytności
prawdopodobnie jednolity język nubijski stanowił narzędzie komunikacji rozwiniętej cywilizacji królestwa
Nubii
i wywarł znaczny wpływ na
język staroegipski
.
Bezpośrednio poświadczony jest jednak dopiero w jednej z późniejszych odmian (kilkanaście wieków po swoim rozpadzie) jako język staronubijski, znany ze
średniowiecznych
tekstów
chrześcijańskich
. Zapisywany był
uncjalną
odmianą
pisma greckiego
z kilkoma znakami zapożyczonymi z
pisma koptyjskiego
i kilkoma właściwymi tylko dla siebie (zob. pismo staronubijskie).
Dziś języki nubijskie (w tym kilka wywodzących się bezpośrednio ze staronubijskiego) są wciąż używane, obok
języka arabskiego
, na rozległych terenach
Egiptu
i
Sudanu
. Ukazało się w nich kilka publikacji, nie ma jednak zgody co do sposobu zapisu, różni autorzy stosują
pismo arabskie
,
alfabet łaciński
lub średniowieczne pismo staronubijskie.
Morfologia
Języki nubijskie należą do
języków aglutynacyjnych
, tzn. poszczególne formy gramatyczne, a także
derywaty
tworzone są poprzez doklejanie rozmaitych
prefiksów
i
sufiksów
do teoretycznie niezmiennego
rdzenia
. Trzeba jednak pamiętać, że języki nubijskie wykazują silną skłonność do
harmonii samogłosek
i spółgłosek, co znajduje swoje odzwierciedlenie w licznych
asymilacjach
, mogących niemal całkowicie zmienić pierwotną postać rdzenia.